TWOJA PRZEGLĄDARKA JEST NIEAKTUALNA.

Wykryliśmy, że używasz nieaktualnej przeglądarki, przez co nasz serwis może dla Ciebie działać niepoprawnie. Zalecamy aktualizację lub przejście na inną przeglądarkę.

A A+ A++
A A A A
pl • en
Logowanie

 

Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych

Menu
Powrót

Wspomnienia

Wspomnienie zmarłych członków Oddziału

Jan Kożuchowski (1911 - 1994)

Profesor Jan Kożuchowski urodził się 19 V 1911 w Łodzi jako syn Bronisława, naczelnika ruchu w Dojazdowej Komunikacji Tramwajowej w Łodzi i Jadwigi z Wąsowskich. Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Jędrzeja Śniadeckiego w Pabianicach o kierunku matematyczno-przyrodniczym. W trakcie nauki działał w Związku Harcerstwa Polskiego. Po ukończeniu Gimnazjum w 1931 r, podjął studia w Wyższej Szkole Handlowej w Warszawie, uzyskując dyplom jej ukończenia w 1936 r. Od 1932 r. studiował jednocześnie na Wydziale Elektrycznym, Oddziale Prądów Silnych, Politechniki Warszawskiej, które ukończył jako inż. elektryk w 1938 r. W czasie studiów związał się z Katolickim Stowarzyszeniem Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie”, działającym przy kościele akademickim św. Anny w Warszawie.

Pracę zawodową rozpoczął w styczniu 1938 r. w Fabryce Aparatów Elektrycznych K. Szpotańskiego jako inżynier, lecz już w marcu przeniósł się do firmy „Elis” w Warszawie przy ul. Kazimierzowskiej na stanowisko kierownika warsztatów: mechanicznego i elektrycznego. Był tu konstruktorem kilku urządzeń elektrycznych, np. prądnicy do ładowania akumulatorów napędzanej silnikiem samochodowym wojskowej elektrowni polowej.

Po wybuchu wojny zgłosił się ochotniczo do wojska i został wcielony do 3. Baonu Przeciwpancernego Głównego Inspektoratu Sil Zbrojnych. Brał czynny udział w walkach, a potem gdy jego baon w dniu 18 września przekroczył granicę polsko-rumuńską, został internowany w Turno-Severin w Rumunii. Po ucieczce z obozu przedostał się przez Jugosławię do Francji i w grudniu 1939 r. wstąpił ochotniczo do 6 pułku piechoty 2. Dywizji. Strzelców Pieszych (DSP) dowodzonej przez gen. Prugar Ketlinga. Po ukończeniu szkoły podoficerskiej w randze kaprala zgłosił się na ochotnika do kompanii szturmowej, gdzie dowodził drużyną. Brał udział w ciężkich walkach kompanii szturmowej z grupą pancerną gen. H. Guderiana na wzgórzach Clos du Doubs w pobliżu Szwajcarii. Jego pluton, wchodzący w skład straży tylnej bronił miejscowości Saint Hippolite w Wogezach. Po ogłoszeniu przez Francuzów zawieszenia broni i wyczerpaniu amunicji resztki 2. DSP przedostały się 20 VI 1940 do Szwajcarii, gdzie zostały internowane.

We wrześniu 1940 r. inż. J. Kożuchowski został przeniesiony do wojskowego obozu uniwersyteckiego dla internowanych w Winterthur koło Zurychu. Jako asystent prof. Schredera, z Politechniki w Zurychu, początkowo prowadził ćwiczenia, a następnie wykłady fizyki na kursie dla internowanych. W 1941 r. rozpoczął wykonywanie pracy doktorskiej pod kierunkiem prof. Bauera, kierownika Katedry Urządzeń Elektrycznych, a pod kontrolą prof. Saksera, kierownika Katedry Matematyki. Jednocześnie pełnił funkcję kierownika grupy na Wydz. Budowy Maszyn i Elektrotechniki ETH (Eidgenossische Technische Hochschule–Związkowa Wyższa Szkoła Techniczna). W 1945 r. po nostryfikacji dyplomu, zdaniu pięciu egzaminów i obronie pracy otrzymał w dniu 10 V 1946 stopień doktora nauk technicznych Politechniki w Zurychu. W Szwajcarii ukończył też szkołę podchorążych i awansował na plutonowego. Bezpośrednio po uzyskaniu doktoratu wyjechał do Francji, gdzie został zdemobilizowany. Na zaproszenie prof. Kazimierza Drewnowskiego udał się do Ośrodka Wyższych Studiów Polskich w Brukseli prowadzonego przez prof. Drewnowskiego.

W 1946 r. powrócił do kraju i rozpoczął pracę w Departamencie Energetyki Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego jako radca. Po utworzeniu Centralnego Zarządu Energetyki pracował tam w okresie X 1946 – X 1951 w charakterze specjalisty. Wykonał wtedy wiele cennych prac z dziedziny perspektyw rozwoju polskiej energetyki. Jednocześnie przyjął propozycję dziekana Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej (PWr) prof. Jerzego Skowrońskiego zatrudnienia w charakterze kierownika-organizatora nowej Katedry Gospodarki Elektrycznej z możliwością pracy naukowej o dość szerokim zakresie tematyki. Dr Kożuchowski nadał jej kierunek związany z powstającymi w świecie systemami energetycznymi, obejmujący nie tylko zagadnienia elektryczne, ale i mechaniczno-energetyczne (kotły, turbiny, generatory itp.). Przy Katedrze zorganizował w 1949 r. zespół inżynierów i studentów PWr celem wykonywania analiz i projektów z dziedziny automatyki elektrowni i sieci, badań, analiz i obliczeń sieciowych. Przede wszystkim zaś przystąpił do zorganizowania bazy laboratoryjnej i opracowania konstrukcji niezbędnej aparatury do prowadzenia badań laboratoryjnych i terenowych oraz konstrukcji aparatury zabezpieczającej. W 1950 r. otrzymał nominację na prof. nadzwyczajnego PWr.

Dzięki dużym zdolnościom organizacyjnym, wielkiej pracowitości i dużej wiedzy doprowadził do szybkiego, znaczącego rozwoju tego zespołu. W 1951 r. zespół został przekształcony w Zakład Elektroenergetyki PWr przy Katedrze Gospodarki Elektrycznej. Prowadzone tam prace dotyczyły kompleksowych analiz z zakresu obliczania rozpływów mocy, obliczania prądów zwarciowych, równowagi statycznej i dynamicznej systemu, kompensacji ziemnozwarciowej, pomiarów, automatyki i analiz urządzeń elektrowni cieplnych, rekonstrukcji i zdalnego sterowania i automatyki elektrowni wodnych oraz produkowania nie wykonywanych w kraju elementów automatyki kotłowej. Zespół ten wykonywał również maszyny analogowe i cyfrowe (nazwa według ówczesnej nomenklatury) we własnym zakresie. Szczytowym osiągnięciem zespołu w tej dziedzinie było wykonanie analizatora sieciowego prądu przemiennego, stanowiącego najcenniejszy przyrząd nowo otwartego laboratorium Katedry. Za zaprojektowanie i wykonanie tego analizatora prądu przemiennego zespół pod kier. Profesora i mgr. inż. Zbigniewa Skoczyńskiego otrzymał w 1952 r. zespołową Nagrodę Państwową II stopnia. W okresie 1 X 1956 – 15 I 1959 pełnił równolegle funkcję dyrektora ds. naukowych resortowego Instytutu Energetyki w Warszawie. W obu tych ośrodkach rozpoczęto pionierskie prace z dziedziny systemu energetycznego i jego automatyzacji w skali całego kraju. Zakład Elektroenergetyki PWr. został na jego wniosek i wskutek jego starań przekształcony w 1962 r. w resortowy Instytut Automatyki Systemów Energetycznych (IASE) podległy bezpośrednio Ministrowi Szkolnictwa Wyższego. W IASE, którego został pierwszym dyrektorem, i kierowanej przez niego Katedrze Systemów Energetycznych PWr rozpoczęto pionierskie prace nad rozwiązywaniem problemów w zakresie regulacji częstotliwości i mocy oraz ekonomicznego rozdziału obciążeń w skali całego krajowego systemu elektroenergetycznego. Zajmowano się także badaniami prognostyczno-optymalizacyjnymi realizowanymi w ramach Komitetu Elektryfikacji Polski PAN, w szerokim zakresie automatyzacją systemu energetycznego i jego elementów. Zespół współpracowników Profesora przekształcił się w kierowaną przez niego szkołę naukową „Kompleksowego Badania Systemów Elektroenergetycznych”. Opracowano w niej układ automatycznej regulacji częstotliwości i mocy czynnej, za co zespół opracowujący otrzymał w 1968 r. nagrodę KNiT. Po raz pierwszy w kraju zastosowano tam z powodzeniem technikę cyfrową do modelowania urządzeń energetycznych oraz do rozwiązywania zagadnień ogólnosystemowych, np. model dynamiczny systemu, MCERO – maszynę cyfrową dla ekonomicznego rozdziału obciążeń w systemie energetycznym, EMC do regulacji napięcia w sieciach rozdzielczych itp. IASE osiągnął b. wysoki poziom specjalizacji w swej dziedzinie badań, czego dowodem było choćby wygranie przetargu na automatyzację kotłów w Elektrowni Turów, gdzie konkurentem była angielska firma Bayley o europejskiej renomie. IASE wygrał również szereg przetargów na dostawę urządzeń pomiarowo-regulacyjnych na eksport do Jugosławii i krajów azjatyckich od Turcji do Chin. W 1969 r. w IASE było zatrudnionych ok. 600 pracowników, w tym 300 z wyższym wykształceniem. Natomiast w Jego Katedrze (od 1954 r. Układów Elektroenergetycznych, a od 1963 r. Systemów Energetycznych), w ciągu jej istnienia, ok. 700 absolwentów uzyskało dyplomy magistra bądź inżyniera,

Jako dyrektor IASE i jednocześnie kierownik Katedry od 1954 r. Układów Elektroenergetycznych, a od 1963 r. Systemów Energetycznych) pełnił dodatkowo w latach 1960/1961 funkcję dziekana Wydziału Elektrycznego PWr. W 1961 r. został mianowany profesorem zwyczajnym PWr. Jako utalentowany dydaktyk był zwolennikiem ścisłych związków nauki z przemysłem. Zaproponował więc szkolenie studentów dla potrzeb energetyki według dwu programów: uczelnianego (na PWr) i zawodowego w IASE. Studenci kierunku elektroenergetyka byliby jednocześnie zatrudnieni w IASE aż do chwili uzyskania dyplomów. Propozycja nie została przyjęta i wkrótce po niej IASE został przekazany z Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego do Ministerstwa Górnictwa i Energetyki. Wtedy zrezygnował w 1970 r. z kierowania IASE, nie tracąc z nim jednak kontaktu, gdyż był przewodniczącym jego Rady Naukowej (RN), a następnie, aż do śmierci – Honorowym Członkiem RN IASE.

W 1971 r. został przeniesiony na własną prośbę do Instytutu Elektroenergetyki Zakładu Sieci i Systemów Elektroenergetycznych PW. Tam w 1972 r. utworzył Zespół Informatyki Energetycznej i nową specjalizację „Informatyka, sterowanie i zarządzanie w elektroenergetyce” i był ich kierownikiem aż do przejścia na emeryturę. Opracowany przez niego program tej specjalizacji obejmował problemy diagnozowania stanu złożonych obiektów energetycznych i ich wzajemnej współpracy, automatyzacji poszczególnych urządzeń energetycznych i ich zestawów oraz planowania rozwoju systemów energetycznych. Program realizowany był przy pomocy Zjednoczenia Przemysłu Automatyki i Aparatury Pomiarowej MERA i we współpracy z Polskim Towarzystwem Cybernetycznym (PTC) PAN. W PTC zorganizował roczne Kursy Doskonalenia Projektantów Systemów Informatycznych, które ukończyło ok. 360 osób. W latach 1978-1979 był kierownikiem studium doktoranckiego energoelektryki na Wydz. Elektrycznym PW oraz studium doktoranckiego cybernetyki w PTC. Na emeryturę przeszedł w 1981 r.

Profesor Kożuchowski brał czynny udział w licznych organizacjach i stowarzyszeniach naukowo-technicznych oraz radach naukowych różnych instytucji. Był m.in. członkiem kilku Komitetów PAN: Komitetu Elektrotechniki w I kadencji (1952 – 1958), Komitetu Energetyki, Komitetu Automatyki i Cybernetyki, Komitetu Elektryfikacji Polski, członkiem Polskiego Komitetu Automatyki i Pomiarów NOT i jego prezesem przez 10 lat (1961-1971), był członkiem zwyczajnym Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, był organizatorem, a następnie przewodniczącym Oddziału Wrocławskiego Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego (1961-1972), wiceprezesem (1972-1980) i prezesem (1981) Zarządu Głównego PTC oraz Członkiem Honorowym PTC, był też członkiem Komisji Głównej Automatyzacji, Sterowania i Pomiarów przy KNiT, członkiem Rady Głównej ds. Gospodarki Paliwowo-Energetycznej, ekspertem w Stałej Komisji Energetycznej RWPG.

Był wieloletnim członkiem i działaczem Stowarzyszenia Elektryków Polskich, w latach 1950-1953 (przez trzy kadencje) był wybieranym na zjazdach członkiem Zarządu Głównego SEP. Był też wieloletnim działaczem Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej. Był członkiem Głównej Komisji Rewizyjnej PTETiS (1963-1966 oraz 1974-1992), przewodniczącym Głównej Komisji Rewizyjnej (1966-1974). W roku 1986 uzyskał godność Członka Honorowego PTETiS.

Promował wielu doktorów nauk technicznych na Politechnikach: Wrocławskiej, Warszawskiej i Śląskiej, z których kilku zostało profesorami, pełniąc odpowiedzialne funkcje na uczelniach w kraju i za granicą, m.in.: prof. zw. dr hab. Marian Cegielski – dziekan Wydz. Elektrycznego PWr. w latach 1984 –1990; prof G. S. Raju w Bonaras Hindu University, Varanasi (Indie)–dziekan; prof. C. N. S. Murthy w J. M. Institute of Technology, Chitradurga (Indie) – dziekan, prof. nzw Kazimierz Kinsner (PWr), prof. Tadeusz Halawa (IASE), prof. Jacek Malko, (PWr), Zygmunt Kozik prof. Pol. Opolskiej. Wychował kilka pokoleń energetyków – systemowców, automatyków systemowych. Wprowadził w szerokim zakresie posługiwanie się w obliczeniach i automatyzacji systemu i jego elementów technikę EMC.

Był odznaczony: Medalem Zwycięstwa Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie za udział w bitwach pod Saint Hippolite i Maiche (1945) (odznaczenie to bardzo sobie cenił), Medalem 10-lecia PL (1955), Krzyżem Kawalerskim OOP (1956), Orderem Sztandar Pracy I kl. (1964), Medalem 1000-lecia Państwa Polskigo (1965), Medalem KEN (1977), Złotą Odznaką Honorową NOT (1966), Złotą Odznaką Zasłużony dla Dolnego Śląska (1972), Medalem im. prof. Pożaryskiego (1978).

W 1946 r. ożenił się z Zofią Bezdzik i miał z nią 2 synów: Wojciecha mgra inż. elektryka, dyrektora APP (Automation & Consulting) i Andrzeja mgra inż. elektryka, długoletniego pracownika Centrum Informatyki Energetyki i Polskich Sieci Elektroenergetycznych w Warszawie. Powtórnie ożenił się w 1978 roku ze Stanisławą Nowak. Był czynny naukowo do ostatnich chwil życia. Zmarł 29 września 1994 r. w Warszawie i został pochowany na cmentarzu w Warszawie Włochach.

Wykaz doktorantów:

Politechnika Wrocławska - Wydział Elektryczny

  1. Leonard Czarnowski, Nowe przyczynki do automatycznej regulacji częstotliwości i mocy czynnej w systemach energetycznych, 1959 r.
  2. Bohdan Chorowski, Automatyczna regulacja poziomu wody w kotłach parowych z naturalnym obiegiem wody, 1960 r.
  3. Marian Cegielski, Metoda pośredniego pomiaru mocy zwarciowej, 1961 r.
  4. Kazimierz Kinsner, Przepięcia ziemnozwarciowe i ich rozprzestrzenianie się w sieciach średnich napięć, 1962 r.
  5. Gustaw Gładysiewicz, Identyfikacja regulatora prędkości obrotowej z czujnikami hydraulicznymi, 1962 r.
  6. Jan Żmichorski, Charakterystyka członu turbinowego jako podstawa ekonomicznej eksploatacji elektrowni wodnej, 1962 r.
  7. Zbigniew Zieliński, Częstotliwościowe charakterystyki dynamiczne układów elektroenergetycznych, 1962 r.
  8. Ryszard Rohatyński, Wpływ wielkości charakterystycznych układu regulacji prędkości obrotowej turbiny wodnej na przebieg procesu regulacji przy małych odchyleniach od stanu równowagi, 1963 r.
  9. Mieczysław Toroń, Metoda dobierania optymalnego zestawu urządzeń wytwórczych w systemach energetycznych, 1963 r.
  10. Tadeusz Halawa, Wyznaczanie rzeczywistej rezerwy regulacyjnej w systemie energetycznym, 1963 r.
  11. Wiktor Nowicki, Analityczne i doświadczalne (na modelu dynamicznym) badanie wpływu regulatora wzbudzenia silnego działania ze stabilizacją w funkcji pochodnych kąta bezwzględnego, na równowagę statyczną oddalonej elektrowni, pracującej na szyny skończonej mocy, 1963 r.
  12. Jan Kisza, Wpływ układu przesyłowego na ekonomiczny rozdział obciążeń w systemie energetycznym, 1964 r.
  13. Zygmunt Kozik, Rezerwa mocy w systemie elektroenergetycznym, 1965 r.
  14. Władysław Charęza, Stabilność i jakość automatycznej regulacji mocy czynnej i częstotliwości w systemach energetycznych, 1965 r.
  15. Jacek Malko, Analiza i programowanie zmienności obciążeń krajowych systemów elektroenergetycznych, 1965 r.
  16. Leszek R. Mromliński, Krytyczna ocena nowoczesnych metod organizacji przedsięwzięć w budownictwie sieciowym, 1967 r.
  17. Andrzej Nodzyński, Analiza układów regulacji napięcia generatorów synchronicznych przy zastosowaniu prostownikowych źródeł wzbudzenia, 1967 r.
  18. Julian Malkiewicz, Statystyczna metoda określenia niektórych parametrów systemów energetycznych, 1967 r.
  19. Suryanarayana Raju Gokaraju, Badania pracy asynchronicznej turbogeneratorów. Porównanie różnych metod analizy, 1968 r.
  20. Zbigniew Sikorski, Metoda impulsowa do badania stanu linii elektroenergetycznej, 1968 r.
  21. Antoni Serwin, Przybliżona metoda analityczna obliczania elektromagnetycznych stanów nieustalonych w niektórych nieliniowych układach regulacji napięcia generatorów synchronicznych, 1968 r.

Politechnika Wrocławska Instytut Energoelektryki

  1. Henryk Gładyś, Nowa metoda obliczania ekonomicznego rozdziału obciążeń pomiędzy współpracującymi systemami elektroenergetycznymi, 1970 r.
  2. Andrzej Jan Kowalski, Metoda obliczania strat w użytkowaniu odbiorników energii elektrycznej gospodarstw domowych spowodowanych zmianą napięcia, 1970 r.
  3. Andrzej Pogorzelski, Metoda ekonomicznego rozdziału obciążeń w systemie elektroenergetycznym. z uwzględnieniem uruchamiania i odstawiania urządzeń wytwórczych, 1970 r.

Politechnika Warszawska - Wydział Elektryczny

  1. Eugeniusz Zadrzyński, Metoda niezawodnościowa dużych bloków energetycznych, 28 V 1975 r.
  2. Władysław Józefik, Ocena systemu diagnostycznego obiektów złożonych na przykładzie bloków energetycznych 200 MW, 26 VI 1976 r.
  3. Benedykt Burgielski, Metoda optymalizacji struktury tablicy decyzyjnej i jej zastosowanie przy regulacji mocy biernej w systemie energetycznym, 22 XII 1976 r.
  4. Andrzej Jaszczyński, Synteza układów automatycznej regulacji zasilania kotłów parowych, 15 VI 1977 r.
  5. Jerzy Trojanowski, Metoda badania dynamiki bilansu mocy czynnej zespołu systemów elektroenergetycznych, 23 V 1979 r.
  6. Michał Klawe, Regulacja bloku energetycznego z zastosowaniem sygnału nadrzędnego, 1980 r.
  7. Janusz Białek, Metoda wykrywania dużych błędów (przekłamań) pomiarowych w procesie estymacji wektora stanu systemu elektroenergetycznego, 27 V 1981 r.
  8. Wiktor Riras, Recursiv digital filter to estimate state vector and parameters in power systems, 11 V 1983 r.
  9. Murthy Sridhar, Power system security evaluation sensitivity concept, 11 V 1983 r.
  10. Andrzej Cichy, Metoda bieżącej kontroli stabilności dynamicznej systemu elektroenergetycznego, 11 XII 1987 r.

Politechnika Śląska - Wydział Elektryczny

  1. Eugeniusz Domagała, Zastosowanie programowania do ekonomicznego rozdziału mocy, 1971 r.

Wykaz publikacji:

Książki i skrypty (S)

  1. Eksploatacja systemów elektroenergetycznych, skrypt, PWN Warszawa, 1951.
  2. Ćwiczenia z sieci i systemów elektroenergetycznych, skrypt PWN 1973.
  3. Informatyka, sterowanie i zarządzanie w elektroenergetyce, cz. I (red.), skrypt, PWN 1979
  4. Sterowanie systemów elektroenergetycznych, PWN 1981.
  5. Cybernetyka systemów energetycznych, Ossolineum Wrocław 1982.
  6. Sterowanie systemów elektroenergetycznych, PWN 1983.
  7. Cybernetyka systemów energetycznych, PWN 1986.
  8. Informatyka, sterowanie i zarządzanie w elektroenergetyce, cz. II, Praca systemów elektroenergetycznych, skrypt, PWN 1987
  9. Sterowanie systemami elektroenergetycznymi, PWN 1994.

Ważniejsze publikacje

  1. Das Abschreibungsprobleme der Elektrozitaetsversorgungs-Unternehmungen, Wyd. Ernst Lang, Zurych 1945
  2. Zagadnienie opłacalności elektryfikacji wsi, Przegląd Elektrotechniczny 1947 z. 1/2
  3. Światowa gospodarka energetyczna w czasie wojny, Przegląd Elektrotechniczny 1947 z. 11/12
  4. Energetyka Ziem Odzyskanych, Życie gospodarcze 1948 nr 14
  5. Dorobek i drogi rozwojowe nauki energetycznej w Polsce, Przegląd Elektrotechniczny 1951 z. 1/2/3, (wspólnie z Z. Jasickim)
  6. Stan i perspektywy rozwoju nauk energetycznych w Polsce, I Kongres Nauki Polskiej, Warszawa 1951
  7. Automatyka kotłowa, Przegląd Elektrotechniczny 1953 z. 7
  8. Automatyka pieca martenowskiego nr 7 w Hucie Pokój w wykonaniu Zakładu Elektroenergetyki PWr, PAK 1956 nr 11
  9. Automatyczna regulacja mocy czynnej i częstotliwości w systemach elektroenergetycznych oparta na ekonomicznym rozdziale obciążeń, Zesz. Nauk. PWr, Elektryka 1957 z. 8
  10. Automatyczna regulacja częstotliwości i mocy w zespołach elektroenergetycznych, PAK 1958 z. 3
  11. Współpraca Katedry Systemów Energetycznych z Instytutem Automatyki Systemów Energetycznych”; Prace Instytutu Automatyki Systemów Energetycznych, 1958, zeszyt specjalny.
  12. Rola energetyki dolnośląskiej w gospodarce krajowej”, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe 1960.
  13. Effect on automatic frequency control of free oscillations of active power in power systems. W: Automatic and remote control, Proceedings of the first international congress of IFAC, London 1961
  14. Koncepcja systemu regulacji mocy czynnej i częstotliwości przewidzianego dla polskiego układu elektroenergetycznego oraz wstępna ocena dotychczasowych prób regulacji, Konferencja nt.: Regulacja mocy i częstotliwości w układach energetycznych, Warszawa 1961, PAN
  15. Pierwsze próby matematycznej metody planowania rozbudowy systemów energetycznych podjęte w Inst. Elektroenergetyki PWr, Zesz. nauk. PWr, Elektryka 1962 nr 58
  16. Aktualne zagadnienia automatyzacji procesów technologicznych w kraju, Zesz. PWr 1963
  17. Automatische Frequenz- und Wirkleistungsregelung in elektrischen Energiesystemen, Energietechnik 1963 nr 1
  18. Automatic power and frequency control of power system with respect to the economic load distribution, First polish-italian scientific technical meeting, Milan 1965
  19. Automatyzacja przemysłu energetycznego, Zesz. nauk. AGH Elektryf. i Mechanizacja, 1967 nr 180
  20. Automatyzacja w energetyce, Dolnośląski Przegląd Gospodarczy 1968 nr 8
  21. Aktuelle Fragen zur Automatisierung technologischer Prozesse in Polen, Polnische Wirtschaftstage, Berlin-West 1969
  22. Niektóre problemy automatyzacji procesów produkcyjnych, PAK 1969 z. 5
  23. Automatische Sammlung, Verarbeitung und Ausnutzung von Angaben für die Bedürfnisse einer operativen Arbeitssteuerung des elektroenergie-Systems, Konferencja naukowa, PAN – WAN, Budapeszt 1972
  24. Kompleksowa automatyzacja systemów elektroenergetycznych, Rozprawy Elektrotechniczne. 1973 z. 3
  25. Nowe zastosowania informatyki do prac naukowo-badawczych w energetyce, Konferencja naukowa SEP Warszawa 1978
  26. A new approach to transient stability analysis of a large scale power system, IFAC Congress, Finlandia 1978
  27. Power system as an example of large scale systems – Netherland Systemgroupe, Amsterdam 1978
  28. Stan obecny i perspektywy rozwoju komputeryzacji przemysłu energetycznego, Konf. nauk. Inst. Elektroenergetyki PW, Komitetu Elektrotechniki PAN i SEP „Optymalizacja projektowania i eksploatacji systemów i urządzeń elektroenergetycznych”, Warszawa 1980
  29. Rozwój automatyzacji systemów elektroenergetycznych, (Konferencja nauk. IASE – PKPA, Wrocław 1985)

Źródła:

  1. Teczka osobowa prof. Kożuchowskiego w arch. Polskich Sieci Elektroenergetycznych w Warszawie
  2. Halawa, Przegląd Elektrotechniczny 1982, z 1-4
  3. Malko, Energetyka 1995, z 1
  4. Autobiogram prof. Kożuchowskiego z 19 VI 1985
  5. Cegielski, Słownik biograficzny zasłużonych elektryków wrocławskich, t. I SEP Wrocław 1997
  6. Sroczyński, Wydział Elektryczny Politechniki Wrocławskiej 1945-1985, Wrocław 1988
  7. Bibliografia publikacji pracowników Pol. Warszawskiej 1944-1974, 1975
  8. Historia SEP 1919-1959, 1959, Zeszyt hist. nr 1 SEP – 75 lat SEP 1919 – 1994, SEP 1994
  9. 40 lat działalności Oddziału Wrocławskiego SEP (1946 – 1986), Wrocław 1986
  10. Historia elektroenergetyki dolnośląskiej, SEP, Wrocław 1989
  11. Zarys historii Wydziału Elektrycznego 1921 – 1981 Politechniki Warszawskiej, 1983
  12. Historia Elektryki Polskiej, t. 1, 1976, t. 2, 1977 i 1992
  13. Zarys historii i dokonań Instytutu Energetyki 1953-88, Inst. Energet. 1988
  14. Kto jest kim w Polsce 1994, Interpress 1994
  15. Informacje synów Wojciecha i Andrzeja oraz dr. Antoniego Klajna z Inst .Elektroenergetyki PWr, informacje prof. dr. Andrzeja Kłosa z PW
  16. Wspomnienia osobiste dr inż. Zbigniewa Białkiewicza.
  17. . Wspomnienia osobiste dr inż. Zbigniewa Lubczyńskiego
  18. Białkiewicz, Profesor Jan Kożuchowski (1911-1987), Informator PTETiS nr 12, grudzień 2004, str. 34-40

19 Z. Białkiewicz, Jan Kożuchowski (1911-1987), Polacy zasłużeni dla elektryki, Wyd. PTETiS Warszawa-Gliwice-Opole, 2009

  1. A Marusak 28. Prof.dr inż. Jan Kożuchowski (1911-1994) Biuletyn historyczny nr. 5 OW PTETiS, str124-7
  2. Strona internetowa Politechniki Wrocławskiej, Wydział Elektryczny, Pionierzy Dolnośląskiej Elektryki.

-Profesor Jan Wiktor Kożuchowski (1911-1994).-biogram przedstawiony przez Jego ucznia i współpracownika prof. Mariana Cegielskiego.

-Wypowiedz Prof. M. Cegielskiego na sesji okolicznościowej w 2009 r nt. prof. Kożuchowskiego.

-Biogram Profesora Jana W. Kożuchowskiego oczyma Jego syna Andrzeja.

-Prof. Jan W. Kożuchowski (1911-1994) (autor J Malko)

Opracowali: Z. Białkiewicz, J. Hickiewicz j.hickiewicz@po.opole.pl, Z Lubczyński lubczynski@ok.wroc.pl

Profesor Tadeusz Zagajewski - w 100 rocznicę urodzin

Profesor Roman Dzieślewski - w 100 rocznicę urodzin

Profesor Zygmunt Szparkowski

Zygmunt Piotr Szparkowski s. Leonarda i Józefy z d. Falkowska urodził się 28 listopada 1902 roku w Nasielsku koło Warszawy. Ukończył męskie gimnazjum im. Kazimierza Kulwiecia w Warszawie. W 1930 roku ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Był założycielem Coronii i oldermanem w semestrze letnim 1925/26. Po studiach pracował w Ministerstwie Poczt i Telegrafów. W 1939 roku był naczelnikiem wydziału ministerstwa. Podczas oblężenia Warszawy kierował pracami cywilnego personelu telekomunikacji. Został odznaczony Krzyżem Walecznych. W czasie okupacji niemieckiej był członkiem AK i współdziałał w wytwórni amunicji i sprzętu łącznościowego we własnym warsztacie elektryczno-mechanicznym znajdującym się przy ul. Chłodnej w Warszawie. Za udział w konspiracji ponownie został odznaczony Krzyżem Walecznych. W 1944 roku zgłosił się do pracy w Resorcie Poczt i Telegrafów w Lublinie. W 1945 roku został oddelegowany do organizacji Poczty Polskiej na Dolnym Śląsku. Był dyrektorem Poczt i Telegrafów Okręgu Warszawskiego i dyrektorem firmy Grupa Techniczna Oddziału Wrocławskiego w latach 1946-49. W 1945 roku podjął pracę w Politechnice Wrocławskiej na Wydziale Mechaniczno-Elektrotechnicznym gdzie zorganizował Katedrę Teletechniki. Brał udział w organizacji na Politechnice Wrocławskiej Wydziału Elektrycznego, Wydziału Łączności w roku 1952 i Wydziału Elektroniki w 1966 roku. Był pierwszym dziekanem Wydziału Łączności w latach 1951-1952 oraz dziekanem w latach 1956-1960. W 1952 roku na Wydziale Łączności Politechniki Wrocławskiej zorganizował Katedrę Telemechaniki i Automatyki. Katedra Telemechaniki i Automatyki liczyła z początku 2 pracowników, mianowicie prof. Zygmunta Szparkowskiego (założyciela i kierownika) oraz dr inż. Jerzego Bromirskiego. W 1968 roku powołano Instytut Cybernetyki Technicznej Politechniki Wrocławskiej. Instytut ten utworzono z Katedry Telemechaniki i Automatyki oraz z Katedry Konstrukcji Maszyn Cyfrowych kierowanej przez profesora Jerzego Bromirskiego. Programy nauczania były zbliżone do programów zagranicznych zwłaszcza do programów Moskiewskiego Instytutu Energetycznego (MEI). Z instytutu tego przyjeżdżał profesor Tiemnikow. W latach 1968 -1972 profesor Z. Szparkowski pełnił funkcję dyrektora ICT. Był prorektorem ds. dydaktyki w latach 1952-1955. Funkcję rektora Politechniki Wrocławskiej sprawował w latach 1960-1968. Profesor redagował „Archiwum Automatyki” i „Monografie Automatyki”. Był członkiem Komitetu Naukowego Automatyki i Cybernetyki Technicznej PAN. Brał udział w pracach Komisji Kwalifikacyjnych Rad Naukowych. Profesor utworzył szkołę naukową automatyki.W 1961 roku Katedra Profesora zorganizowała II-ej Krajową Konferencję Automatyki. Za działalność naukowo-dydaktyczną i społeczną otrzymał Odznakę Zasłużonego dla Dolnego Śląska oraz Odznakę Budowniczego miasta Wrocławia. Senat Politechniki Wrocławskiej przyznał Mu tytuł doktora honoris causa w 1974 r. oraz medal za wybitne zasługi dla rozwoju Politechniki Wrocławskiej. Tytułem doktora honoris causa wyróżnił profesora Szparkowskiego również Uniwersytet Techniczny w Dreźnie w 1978 r. i Instytut Techniczny w Kijowie. W tym samym roku Profesor został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderem Sztandaru Pracy I-ej klasy. Profesor Z. Szparkowski aktywnie działał w SEP. Był jednym z jedenastu pierwszych członków założycieli Wrocławskiego Oddziału SEP w 1946 r. W latach 1947-49 był członkiem Zarządu Oddziału i pełnił funkcję skarbnika. Pełnił funkcję członka Komisji Rewizyjnej (1950-51) i członka Sądu Koleżeńskiego (1956-86). Za swoją działalność otrzymał Medal Pamiątkowy SEP (1978), Złotą Odznakę SEP (1985) i został Honorowym Członkiem Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Z dorobku naukowego Profesora warto zwrócić uwagę na dwa podręczniki: „Zarys teorii regulacji układów liniowych”, Warszawa PWT, 1960. ss. 242 i „Napowietrzne linie telekomunikacyjne”, Warszawa, PWT, 1952. ss.250. Profesor odszedł na emeryturę w 1972 roku. Zmarł 7 lipca 1988 roku i został pochowany na cmentarzu św. Wawrzyńca przy ul. Bujwida we Wrocławiu.

  1. Konferencja Automatyka i Pomiary w Warszawie 2004
  2. Wikipedia – Zygmunt Szparkowski
  3. Instytut Cybernetyki Technicznej Politechniki WrocławskiejCT
  4. Wydział Elektryczny Politechniki Wrocławskiej
  5. Stowarzyszenie Elektryków Polskich Oddział we Wrocławiu „Działalność Oddziału Wrocławskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich (1946-1974)”, Wrocław 1975.
  6. Stowarzyszenie Elektryków Polskich Oddział we Wrocławiu „40 Lat Działalności Oddziału Wrocławskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich (1946-1986)”, Wrocław 1986. 8. Księga Jubileuszowa Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej „50 lat Wydziału Elektroniki Politechniki Wrocławskiej” Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2003.

Janusz Halawa

Zaproszenie na Uroczystość

Plakat z Uroczystości

Andrzej Jabłoński: Inspiracje i dokonania Profesora Zygmunta Szparkowskiego i Jego zespołu

Andrzej Karol Kordecki (1912 - 2001)

Andrzej Karol Kordecki urodził się 28 grudnia 1912 r. Jego droga życiowa wiodła od Wieliczki gdzie się urodził, przez Kołomyję gdzie uczęszczał do gimnazjum humanistycznego, przez Lwów gdzie kończył Oddział Elektryczny Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej, po wojnie krótko przez Katowice gdzie spotkał się z rodziną oswobodzoną z obozu koncentracyjnego i na stałe osiedlił się we Wrocławiu.

Pracę zawodową rozpoczął jeszcze będąc studentem jako asystent wolontariusz w roku 1937. Następnie pracował jako zastępca asystenta i młodszy asystent w Katedrze Maszynoznawstwa prowadzonej przez prof. Witolda Aulicha, którego bardzo cenił.

We Lwowie przeżył dwie okupacje: dwukrotnie radziecką i niemiecką.

Podczas pierwszej okupacji radzieckiej ukończył dodatkowe półtoraroczne studia i złożył egzamin dyplomowy wg programu politechnik radzieckich.

Podczas okupacji niemieckiej pracował jako monter instalacyjny, następnie konstruktor w Zakładzie Energetycznym, jako wykładowca elektrotechniki i rysunku technicznego w Chemicznej Szkole Zawodowej, a po otwarciu Technicznych Kursów Zawodowych – w Politechnice Lwowskiej – na stanowisku starszego asystenta. Był również właścicielem warsztatów remontowych maszyn elektrycznych.

Legitymacja studencka

Legitymacja kontraktowego zastępcy asystenta

Podczas drugiej okupacji radzieckiej (1944) pełnił obowiązki docenta w Katedrze Maszynoznawstwa prowadząc zajęcia z rysunków technicznych, wykłady z materiałów elektrotechnicznych oraz konstrukcji maszyn elektrycznych na Wydziale Elektrycznym. Pełnił funkcję prodziekana Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej.


Po wojnie (1945 r.) wyemigrował na zachód. Po krótkim pobycie w Katowicach, w maju 1945 roku przeniósł się do Wrocławia i zaangażował się do pracy na uczelni, która ówcześnie występowała pod wspólną nazwą: Uniwersytet i Politechnika. Pracę rozpoczynał od stanowiska adiunkta na Wydziale Mechaniczno-Elektrycznym gdzie prowadził ćwiczenia laboratoryjne z maszyn elektrycznych i rysunków technicznych. Od 1950 roku pracował jako zastępca profesora w Katedrze Maszyn Elektrycznych (kierowanej przez prof. dra inż. Jana Pawła Nowackiego) prowadząc wykłady z budowy oraz technologii produkcji maszyn elektrycznych. Opracował wykład z napędu elektrycznego oraz elektrotechniki dla lotników.


W 1954 r. został mianowany kierownikiem Katedry Maszyn Elektrycznych i dziekanem Wydziału Elektrycznego. W 1956 roku Rada Wydziału Elektrycznego ponownie wybrała Go na dziekana. W latach 1966 - 69 był Prorektorem Politechniki Wrocławskiej d.s. Nauczania. W wyniku połączenia katedr – Maszyn Elektrycznych i Elektrycznych Układów Napędowych – powstał Instytut Układów Elektromaszynowych (1968 r.) a na jego dyrektora powołano prof. A. Kordeckiego. Funkcję tę pełnił nieprzerwanie do roku 1979. W tym czasie decydował o kształcie programów w zakresie nauczania maszyn elektrycznych w Politechnice Wrocławskiej i osobiście prowadził wykłady najtrudniejsze: związane z ich budową, konstrukcją i technologią. Od jesieni 1979 roku całkowicie poświęcił się pracy naukowej. Pasji, jakiej się poddał nie zaprzestał mimo przejścia na emeryturę w 1983 r.


W 1958 roku na Wydziale Elektrycznym Politechniki Wrocławskiej obronił pracę doktorską z zakresu zastępczych metod nagrzewania maszyn indukcyjnych dużych mocy. Rok później został mianowany profesorem nadzwyczajnym a w 1960 roku profesorem zwyczajnym. W swojej działalności dydaktycznej wykształcił dwa pokolenia inżynierów z zakresu budowy, konstrukcji i technologii maszyn elektrycznych.


Zainteresowania Profesora Kordeckiego zawsze były zorientowane na przemysł elektromaszynowy. Od 1946 roku, równolegle do pracy na uczelni, zaangażował się w przemyśle maszyn elektrycznych: początkowo jako dyrektor zakładu remontowego transformatorów, następnie szef biura konstrukcyjnego Fabryki Wielkich Maszyn Elektrycznych (późniejszego DOLMELU) a dalej jako szef Wrocławskiego Oddziału Centralnego Biura Konstrukcyjnego Maszyn Elektrycznych.
Zainteresowania naukowe Profesora wynikały z działalności inżynierskiej w przemyśle. Dotyczyły one przede wszystkim zagadnień konstrukcyjnych, technologicznych i materiałowych maszyn elektrycznych, przy czym początkowo koncentrowały się one na największych maszynach prądu stałego i maszynach asynchronicznych, później Profesor zajął się maszynami małymi o niekonwencjonalnych magnetowodach, wykonywanymi z kompozytów proszkowych magnetycznie miękkich i twardych. Problematyka ta była nie tylko przedmiotem intensywnych badań teoretycznych i doświadczalnych, ale stanowiła prawdziwe hobby Profesora.


Do ważniejszych osiągnięć naukowych Profesora można zaliczyć m. in. doskonalenie konstrukcji i metod projektowania maszyn prądu stałego oraz maszyn specjalnych, nagrzewania silników asynchronicznych metodą obciążeń zastępczych, poszukiwanie nowych struktur materiałowych i badanie miękkich kompozytów proszkowych oraz ich zastosowania w budowie przetworników elektromechanicznych.


Wyniki swoich prac Profesor opublikował w 6 książkach i skryptach, 110 publikacjach dużej rangi światowej i krajowej, 14 patentach oraz wielu opracowaniach dla przemysłu.
Swoją pasję naukową przekazał wielu uczniom. Wypromował 18 doktorów, z których wielu jest doktorami habilitowanymi i profesorami. Był Autorem wielu recenzji wydawniczych książek i monografii, opinii wielu rozpraw doktorskich i habilitacyjnych oraz tytułów profesorskich.
Aktywnie uczestniczył w działalności w wielu organizacji społecznych i naukowych: Sekcji Maszyn Elektrycznych i Transformatorów Komitetu Elektrotechniki PAN, Wrocławskim Towarzystwie Naukowym i Stowarzyszeniu Elektryków Polskich.

Olbrzymie zasługi Profesora są związane z Jego działalnością w Polskim Towarzystwie Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej. Był współorganizatorem i członkiem - założycielem Oddziału Wrocławskiego, a w 1984 roku w uznaniu Jego zasług w krzewieniu i propagowaniu elektrotechniki w środowiskach ogólnopolskich, został wybrany Członkiem Honorowym PTETiS.

Prof. Andrzej K. Kordecki podczas konferencji

Wieloletnia działalność Profesora nagradzana była przez Ministra Szkolnictwa Wyższego i Techniki pięciokrotnie (nagroda I stopnia), przesz Radę Państwa Krzyżami: Oficerskim i Kawalerskim OOP. Ponadto otrzymał medale: Komisji Edukacji Narodowej, Zasłużonego Nauczyciela PRL, Odznakę „Budowniczego Wrocławia” i inne odznaczenia resortowe.
Jego największą pasją życiową było muzykowanie. Już podczas studiów należał do Koła Muzycznego we Lwowie. Grał w zespole kameralnym na skrzypcach a w sekcji jazzowej na akordeonie i gitarze. Przede wszystkim jednak należał do Lwowskiego Chóru Technicznego, w którym śpiewał i był zastępcą dyrygenta. W 1946 roku był współzałożycielem Chóru Studentów Politechniki Wrocławskiej, którym dyrygował przez kilka lat.
Z trojgiem swoich dzieci założył kwartet kameralny, który koncertował tylko dla najbliższych (dzieci ukończyły m. in. szkoły muzyczne).

Prof. Andrzej K. Kordecki wygłasza toast podczas konferencji

Prof. Andrzej K. Kordecki w towarzystwie chóru emerytów Politechniki Wr.

Prof. Andrzej K. Kordecki gra na pile

Prof. Andrzej K. Kordecki po występie chóru

Pasja muzykowania odżyła u Profesora po przejściu na emeryturę, gdy założył i dyrygował Chórem Klubu Seniora Politechniki Wrocławskiej. Z ogromnym wyczuciem opracowywał programy artystyczne na uroczystości i święta obchodzone w Politechnice Wrocławskiej (nawet kilka rocznie). Mimo, że był to chór amatorski, koncerty budziły zawsze ogromne zainteresowanie i uznanie wrocławskiego środowiska akademickiego.

Profesor Andrzej Kordecki zmarł 7 października 2001 r.
Do ostatnich chwil swojego życia interesował się sprawami związanymi z Instytutem oraz Politechniką Wrocławską. Często zapraszał nas do domu gdzie przy kawie (której Profesor był smakoszem), ciastkach, a czasami czymś mocniejszym relacjonowaliśmy Mu wydarzenia w Politechnice Wrocławskiej i polskim środowisku naukowym. Był inspiratorem wielu działań swoich wychowanków i do ostatnich dni życia interesował się naszym rozwojem naukowym i zawodowym.
Miał niezwykłe poczucie humoru. Powszechnie znane są piękne toasty i życzenia Profesora wygłaszane podczas spotkań koleżeńskich.
Na konferencjach naukowych z ogromną przyjemnością spotykał się ze Swoimi Przyjaciółmi z innych ośrodków naukowych i tego brakowało Mu w ostatnim czasie życia najbardziej.


Profesor Andrzej Kordecki pozostaje w naszej pamięci jako człowiek skromny, ale wielki, niezwykle prawy i sprawiedliwy. Pamiętamy Go jako wybitnego naukowca z zakresu elektrotechniki i jednego z najbardziej zasłużonych członków Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej.

Wojciech Maria Fuliński (1921 - 2001)

Wojciech Fuliński urodził się 21 stycznia 1921r. we Lwowie w rodzinie inteligencji Lwowskiej jako syn Benedykta Fulińskiego (1881 – 1942 ) – wybitnego zoologa profesora Poltechniki Lwowskiej i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, członka Polskiej Akademii Umiejętności (PAU) i Stefani z domu Hauser pedagoga , nauczycielki w gimnazjum , z rodziny o patriotycznych tradycjach. Jego dziadek Leopold Hauser sędzia Wyższego Sądu Krajowego we Lwowie był erudytą i społecznikiem w XIX – wiecznym stylu. Brat dziadka Edward Hauzer był powstańcem styczniowym i miał znaczący wpływ na wychowanie patriotyczne Wojciecha i Jego rodzeństwa. Ojciec , uczeń prof. Benedykta Dybowskiego dwukrotnego zesłańca carskiego, brał udział w obronie Lwowa , a ciotka Olga z Hauzerów Kuczyńska była kurierem.

Wojciech Fuliński uczęszczał do szkoły podstawowej, gimnazjum i Liceum we Lwowie. W 1939r. złożył egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika , a jesienią zdał egzamin na I rok studiów na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej. W okresie okupacji sowieckiej (I i II), a następnie niemieckiej zaliczył 4 lata studiów w zakresie elektrotechniki - w tym czasie okupanci dwukrotnie zmieniali nazwę uczelni na Lwowskij Politechniczeskij Institut i Staatliche Technische Fachkurse (Państwowe Kursy Zawodowe).

Za czasów okupacji sowieckiej I w zasadzie była kontynuowana działalność Politechniki Lwowskiej, pod kierunkiem dyrektora – rektora prof. Sadowskiego.

Prorektorem ds. nauki był prof. dr inż. Włodzimierz Krukowski. Wydzielono Wydział Elektrotechniczny, którego dziekanem był prof. Gabriel Sokolnicki. Podczas okupacji niemieckiej dyrektorem szkoły był prof. Theodor Bödefeld, a zastępcą prof. Burzyński. Równolegle na tajnych kompletach realizowano program studiów politechnicznych. Językami wykładowymi były język niemiecki i ukraiński. Najczęściej jednak, gdy nie było agentów okupanta, wykłady były prowadzone w języku polskim. W tym okresie Wojciech Fuliński pracuje w firmie budowlanej, a gdy nie ma zatrudnienia ratuje się przed wywózką na roboty do Niemiec karmiąc wszy w Instytucie prof. Weigla, z których wytwarzano szczepionkę przeciwko tyfusowi. W okresie okupacji sowieckiej II do Lwowa zostali wysłani na rekonwalescencję prof. (graf) K.B. Karandiejew, który przeżył blokadę Leningradu, prof. Charkiewicz i inni. Zajęcia na uczelni prowadzili także polscy profesorowie. Według oceny prof. Wojciecha Fulińskiego dydaktyka w tym okresie była realizowana na bardzo wysokim poziomie.

W czasie okupacji w domu prof. Benedykta Fulińskiego, przy ul. Hetmana Tarnowskiego 82 we Lwowie odbywały się tajne narady i spotkania sztabowe Lwowskiego wywiadu AK, a ponadto znajdowali schronienie na początku wojny uchodźcy zmierzający do Węgier, Rumuni i Francji szukający formowanej armii polskiej za granicą, a podczas okupacji sowieckiej i niemieckiej – działacze konspiracyjni (poszukiwani listami gończymi) oraz ich rodziny ze Lwowa, Warszawy i Śląska. W domu prof. Benedykta Fulińskiego przez trzy miesiące ukrywał się prof. Hugo Steinhaus z małżonką. W przepełnionym uchodźcami domu nie było miejsca i atmosfery do nauki i podczas okupacji sowieckiej Wojciech Fuliński próbował uczyć się i wykonywać rysunki techniczne z czytelni biblioteki marksizmu i leninizmu, skąd często wypraszał Go mgr Adam Schaff. Wojciech Fuliński 1 listopada 1945r. ewakuuje się do Wrocławia i podejmuje studia w Politechnice Wrocławskiej. Jest uczestnikiem I Wykładu w Politechnice Wrocławskiej wygłoszonego 15 listopada 1945r. przez prof. dr inż. Kazimierza Idaszewskiego w sali 305 w budynku A-5. To on aparatem fotograficznym kolegi studenta Henryka Poniewierskiego wykonał historyczne fotografie. Kontynuuje IV rok studiów na Wydziale Mechaniczno-Elektrycznym.

W 1946r. podejmuje pracę jako młodszy asystent w Katedrze Maszyn Cieplnych kierowanej przez prof. Sąsiadka. W roku 1947 uzyskał dyplom magistra - inżyniera na ówcześnie połączonej uczelni – Uniwersytecie i Politechnice we Wrocławiu i zatrudnia Go prof. dr inż. Kazimierz Idaszewski w Katedrze Pomiarów Elektrycznych na stanowisku starszego asystenta. Od 1953r. kontynuuje prace na stanowisku adiunkta. W 1962r. broni pracę doktorską nt. ,,Nowe układy kompensacyjno-różnicowe do sprawdzania przekładników”, w których zastosował metodę kompensacyjno-różnicową. Promotorem pracy doktorskiej był doc. mgr inż. Jarosław Kuryłowicz, a recenzentami byli prof. dr inż. Jan Kożuchowski i doc. mgr inż. Walenty Starczakow. W roku 1967 przedstawił monografię habilitacyjną nt. ,,Nowe metody bezwzględnego pomiaru uchybów przekładników”. Recenzentami monografii byli prof. dr inż. Władysław Kołek i prof. dr inż.. Jan Kożuchowski. W roku 1968 uzyskał stanowisko docenta, a w 1983r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego.

W latach 1962-63 dr Wojciech Fuliński był prodziekanem Wydziału Elektrycznego do spraw studiów wieczorowych. W roku 1968 następuje połączenie dwóch katedr, Katedry Pomiarów Elektrycznych kierowanej przez prof. Jarosława Kuryłowicza i Katedry Miernictwa Elektrycznego kierowanej przez prof. dr inż. Andrzeja Jellonka i od tego roku dr hab. inż. Wojciech Fuliński wchodzi w skład Instytutu Metrologii Elektrycznej. Od roku 1969 do roku 1991 (przejścia na emeryturę) prof. W. Fuliński jest kierownikiem Zakładu Konstrukcji Mierników Elektrycznych w Instytucie Metrologii Elektrycznej. W latach 1972÷1975 był kierownikiem studium doktoranckiego, a od roku 1977 kierownikiem studium podyplomowego. W Politechnice Wrocławskiej prowadził wykłady z: miernictwa elektrycznego, budowy i konstrukcji elektrycznych przyrządów pomiarowych, telemetrii, telemechaniki. Prowadził równolegle odnośne ćwiczenia rachunkowe i laboratoryjne. Opracował skrypt do przedmiotu ,,Laboratorium elektrycznych przyrządów i przetworników pomiarowych”. Był opiekunem przeszło stu prac dyplomowych, których wynikiem były sprawnie działające przyrządy i systemy pomiarowe. Konstruowane przyrządy pomiarowe i systemy pomiarowe, w ramach prac dyplomowych, wzbogacały aparaturę pomiarową wykorzystywaną w procesie dydaktycznym.

Równolegle od 1947r do 1975r. prowadzi zajęcia z miernictwa elektrycznego, elektrotechniki, telemetrii w Liceum Komunikacyjnym, a później Technikum Kolejowym we Wrocławiu. Jest wyróżniającym się pedagogiem, który uczniom Technikum przekazuje analityczny sposób analizowania zagadnień związanych z elektrotechniką. Jego kierunki prac badawczych były związane z problemami budowy nowej aparatury pomiarowej, a w szczególności konstrukcji elektrycznych przyrządów i systemów pomiarowych , na które było znaczne zapotrzebowanie na Dolnym Śląsku i w Polsce. Wspólnie z prof. dr hab. inż. Ryszardem Gotszalkiem opracowują i budują kompensacyjny układ do pomiaru C, tg maszyn i urządzeń energetycznych. To niezawodne urządzenie zostało wytworzone w liczbie kilkudziesięciu sztuk i służyło do badania jakości izolacji urządzeń energetycznych w energetyce zawodowej, elektrowniach, zakładach przemysłowych np. DOLMELU, zakładach naukowych i uczelniach. Urządzenie to zostało wyróżnione w 1956r. II nagrodą Ministra Energetyki.

Prof. dr hab. inż. Wojciech Fuliński opracował również urządzenie pomiarowe do określenia jakości izolacji metodą pomiaru potencjału powrotnego. Opracował i wykonał także układy kompensacyjno-różnicowe do sprawdzania przekładników równoważone manualnie i automatycznie. W układach równoważonych manualnie stosuje dopracowane i niezwykle udane fazoczułe wskaźniki zera o rozdzielczym wskazaniu, ułatwiające i skracające znacząco proces równoważenia. Układ równoważony automatycznie został opracowany wspólnie z dr inż. Jerzym Leszczyńskim i znalazł zastosowanie w LUMELU w Zielonej Górze i w IEL-u w Warszawie.

Prof. dr hab. inż. Wojciech Fuliński zaprojektował rozwiązanie układowe umożliwiające wyznaczenie błędów przekładników o nieznormalizowanych przekładniach. Opracowuje konstrukcje kompensatorów napięcia przemiennego w układach o współrzędnych prostokątnych i biegunowych stosowanych do pomiarów różnych wielkości elektrycznych, które zostały wykonane w liczbie kilkunastu sztuk dla przemysłu i instytutów naukowo-badawczych. Wspólnie z dr inż. Wojciechem Grotowskim opracowują i budują momentometry, przyrządy do pomiaru momentów w miernikach elektrycznych i licznikach energii elektrycznej. Ostatni model momentometru, o samoczynnym działaniu, miał odczyt analogowy i cyfrowy i został wykonany dla Zakładów LUMEL w Zielonej Górze, PAFAL w Świdnicy i ERA w Warszawie.

W urządzeniach pomiarowych wykorzystuje prostowniki sterowane elektromechaniczne i tranzystorowe. Buduje szereg urządzeń do pomiarów wartości chwilowych napięcia i prądu. Do kleszczy Dietza proponuje rozwiązanie układowe z prostowaniem fazoczułym, umożliwiające pomiar Icos. Pomiar ten ze zmierzoną wartością napięcia U umożliwiał wyznaczenie mocy. Opracowuje i buduje wspólnie z dr inż. Jerzym Leszczyńskim analogowe analizatory harmonicznych na potrzeby Energetyki w liczbie kilkunastu sztuk.


W ostatnim okresie życia prof. Wojciech Fuliński opracowuje metodykę samosprawdzania przekładników napięciowych najwyższych napięć. Wykorzystuje tu właściwości kondensatorów wzorcowych.

W Jego pracach badawczych można wyróżnić kilka wątków obejmujących opracowanie i budowę:
• kompensatorów napięcia przemiennego stosowanych do pomiarów wielkości elektrycznych,
• analizatorów harmonicznych,
• przetworników pomiarowych,
• momentometrów,
• fazoczułych wskaźników zera.

Rozwiązanie układowe i konstrukcyjne przyrządów są chronione 16 patentami. Napisał trzy monografie i kilkadziesiąt publikacji., które opublikował na łamach Archiwum Elektrotechniki, Rozpraw Elektrotechnicznych, Przeglądu Elektrotechnicznego, Pomiarów Automatyki Kontroli oraz Zeszytów Naukowych Politechniki Wrocławskiej. Swoje prace prezentował na licznych konferencjach o zasięgu krajowym i międzynarodowym.

Wypromował trzech doktorów oraz był opiekunem merytorycznym dwóch prac habilitacyjnych, których przewód został pozytywnie zakończony.

W latach 1969-1987 przez 5 kadencji był przewodniczącym Wrocławskiego Oddziału PTETiS, był również członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego.

Został odznaczony licznymi nagrodami Rektora Politechniki Wrocławskiej, Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi. Medalem 10-lecia PRL, medalami 30-. 35- i 40-lecia Politechniki Wrocławskiej , medalem 40-lecia Politechniki Łódzkiej, Srebrną Odznaką SEP-u oraz innymi Odznaczeniami.

Był Członkiem Honorowym PTETiS.

Prof. dr hab. inż. Wojciech Fuliński był niezwykle kreatywnym konstruktorem, dzięki Niemu nastąpiło znaczne uniezależnienie się kraju od dostawców zagranicznych. Był doskonałym nauczycielem i wychowawcą młodych elektryków, których doprowadził do głębokiej znajomości teorii i praktyki w zakresie miernictwa elektrycznego. Wyjątkowa prawość charakteru, pełna poświęcenia i oddania praca oraz niezwykła życzliwość dla innych, zyskała prof. Wojciechowi Fulińskiemu powszechny szacunek i sympatię.

Prof. Wojciech Fuliński aktywnie uczestniczył w odbudowie Wrocławia. Między innymi brał udział w pracach projektowych dotyczących instalacji elektrycznych, i energetycznych w Powszechnym Domu Towarowym.

Córka prof. Wojciecha Fulińskiego Małgorzata mgr architekt, mieszka w Mälme a syn Rafał, mieszka we Wrocławiu.

Prof. Wojciech Fuliński zmarł 18 grudnia 2001r. i został pochowany we Wrocławiu na cmentarzu Św. Rodziny na Sępolnie.

Zdzisław Nawrocki

Doktoranci Profesora Wojciecha Fulińskiego

1. Zdzisław Tarnowski: Kryteria wyboru konstrukcyjnych parametrów niektórych mierników elektrycznych dla polepszenia odporności na wibracje i udary. 28 06 1975, Politechnika Wrocławska.
2. Włodzimierz Kujanek: Analiza możliwości zastosowania termistorów do pomiaru wartości skuteczniej prądów odkształconych o częstotliwości przemysłowej. 19 01 1980, Politechnika Wrocławska.
3. Janina Alaszewicz: Analiza właściwości metrologicznych fazo czułych wskaźników zera sygnałów o częstotliwości 50Hz z dwoma miernikami na wyjściu. 10.02.1983, Politechnika Łódzka.

Monografie i skrypty

1. Fuliński Wojciech: Nowe metody bezwzględnego pomiaru uchybów przekładników. Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej. Elektryka. 1967 z. 31, s. 3-69.
2. Fuliński Wojciech, Hiler Grzegorz: Laboratorium elektromechanicznych przyrządów pomiarowych / Wojciech Fuliński, Grzegorz Hiler. Wrocław : PWr, 1973.
3. Fuliński Wojciech: Fazoczułe wskaźniki zera sygnałów częstotliwości 50Hz o działaniu rozdzielczym / Wojciech Fuliński. Wrocław : Zakł. Nar. Ossol., 1979.
4. Alaszewicz Janina, Fuliński Wojciech: Zbieżność i czułość zerowych układów pomiarowych prądu przemiennego częstotliwości 50 hz równoważonych za pomocą fazoczułych wskazników zera o działaniu rozdzielczym / Janina Alaszewicz, Wojciech Fuliński. Wrocław : Zakł. Nar. Ossol., 1986.

Ważniejsze artykuły

1. Fuliński Wojciech, Leszczyński Jerzy, Nowak Karol: Komparator z dzielnikiem pojemnościowo-rezystancyjnym do pomiarów błędów przekładników napięciowych. W: Zagadnienia maszyn, napędów i pomiarów elektrycznych. Wrocław : Oficyna Wydaw. PWroc., 2003.
2. Fuliński Wojciech, Leszczyński Jerzy: Układ do sprawdzania przekładników napięciowych za pomocą kondensatorów wzorcowych. W: Nowe wyzwania i wizje metrologii. Krajowy Kongres Metrologii. Materiały, Gdańsk, 15-18.09.1998.
3. Fuliński Wojciech, Leszczyński Jerzy: Automatyczny kompensator do sprawdzania przekładników prądowych. W: Przekładniki - stan aktualny i tendencje rozwojowe, Łódź, 12-14 September 1990.
4. Fuliński Wojciech, Leszczyński Jerzy: Automatyczny kompensator do sprawdzania przekładników prądowych. Przegląd Elektrotechniczny. 1990 R. 66, z. 6, s. 108-110.
5. Fuliński Wojciech, Sawicki Jerzy: Wektoromierzowy analizator składowych harmonicznych odkształconych prądów i napięć w obwodach elektroenergetycznych. Archiwum Elektrotechniki. 1986 t. 35, z. 3/4, s. 923-934.
6. Fuliński Wojciech, Leszczyński Jerzy: Analizator przebiegów odkształconych napięć i prądów. Przegląd Elektrotechniczny. 1985 R. 61, nr 6, s. 173-174, 179.
7. Alaszewicz Janina, Fuliński Wojciech: Zbieżność i czułość mostkowych układów pomiarowych prądu przemiennego o częstotliwości 50hz równoważonych za pomocą fazoczułych wskaźników zera o rozdzielczym działaniu. W: XVI Międzyuczelniana Konferencja Metrologów. Materiały konferencyjne, Lublin, [21-23 września] 1983.
8. Fuliński Wojciech, Sawicki Jerzy: Model matematyczny analizatora do pomiaru harmonicznych przebiegów odkształconych napięcia i prądu w obwodach elektroenergetycznych. Archiwum Elektrotechniki. 1982 t. 31, z. 1/2, s. 99-104.
9. Fuliński Wojciech: Nowe przetworniki prądu czynnego oraz współczynnika mocy do pomiarów w sieciach przemysłowych. Przegląd Elektrotechniczny. 1978 R. 54, z. 10, s. 429-433.
10. Fuliński Wojciech: Wskaźnik fazoczuły zera sygnałów o częstotliwości 50 Hz z dwoma miernikami magnetoelektrycznymi. Przegląd Elektrotechniczny. 1976 R. 52, nr 10, s. 379-381.
11. Fuliński Wojciech, Gotszalk Ryszard: Galwanometr wibracyjny a elektroniczny wskażnik zera w układach kompensacyjnych i mostkowych prAdu zmiennego. Pomiary, Automatyka, Kontrola. 1960 R. 6, z. 11, s. 458-460.
12. Fuliński Wojciech, Gotszalk Ryszard: Komensatory prądu zmiennego i ich krajowe wykonanie. Pomiary, Automatyka, Kontrola. 1959 R. 5, z. 9, s. 341-347.
13. Fuliński Wojciech: Novye koncepcii kompensacionno-diffeerencial'nych schem dljapoverki izmeritel'nych transformatorov naprjażenija. Acta IMEKO. 1964 t. 3, s. 179-199.
14. Fuliński Wojciech: Nowe układy kompensacyjno-różnicowe do sprawdzania przeładników napięciowych. Rozprawy Elektrotechniczne. 1964 t. 10, z. 3, s. 259-306.
15. Fuliński Wojciech, Grotowski Wojciech: Automatic torque meter. Polish Technical Review. 1977 nr 4/5, s. 26-27.
16. Fuliński Wojciech, Grotowski Wojciech: Momentometr automatyczny do pomiaru momentów w miernikach elektrycznych i w licznikach energii elektrycznej. Pomiary, Automatyka, Kontrola. 1976 R. 22, z. 8, s. 292-293.
17. Fuliński Wojciech, Leszczyński Jerzy: Układy pomiarowe do sprawdzania przekładników o przekładniach nieznormalizowanych. Przegląd Elektrotechniczny. 1974 r. 50, nr 3, s. 115-118.
18. Fuliński Wojciech: Pomiarowe filtry fazowe na częstotliwość 50 Hz i przykłady ich zastosowania. W: IX Międzyuczelniana Narada Metrologów, Gliwice, wrzesień 1974. Gliwice, 1974. s. 107-116.
19. Fuliński Wojciech, Grotowski Wojciech: Automatyczny kompensacyjny momentometr ze sprzężeniem zwrotnym do pomiaru momentu w miernikach elektrycznych. W: Zeszyt Naukowy VIII Międzyuczelnianej Narady Metrologów, Łódź, wrzesień 1973. s. 14-22.
20. Fuliński Wojciech, Grotowski Wojciech: Fazoczuły wskaźnik zera na częstotliwość 50 Hz o dwóch miernikach indukcyjnych. Pomiary, Automatyka, Kontrola. 1973 R. 19, z. 11, s. 490-492.

Patenty

1. Fuliński Wojciech: Patent. Polska, nr 180528. Układ do sprawdzania przekładników napięciowych. Int.Cl.7: GO1R 35/02. Zgłosz. nr 315432 z 26.07.1996. Opubl. 28.02.2001. / Politechnika Wrocławska, Wrocław, PL
2. Fuliński Wojciech, Kozanka Ryszard, Leszczyński Jerzy: Patent. Polska, nr 157580. Układ do sprawdzania przekładników prądowych. Int. Cl.5 G01R 35/02. Zgłosz. nr 275651 z 04.11.1988. Opubl. 30.06.1992. / Politechnika Wrocławska, Polska
3. Fuliński Wojciech: Patent. Polska, nr 156788. Fazoczuły wskaźnik zera. Int. Cl.5 G01R 17/14, G01R 17/22, G01R 25/04. Zgłosz. nr 273939 z 26.07.1988. Opubl. 30.04.1992. / Politechnika Wrocławska, Polska
4. Fuliński Wojciech: Patent. Polska, nr 156636. Fazoczuły wskaźnik zera. Int. Cl.5 G01R 17/14, G01R 17/22, G01R 25/04. Zgłosz. nr 273940 z 26.07.1988. Opubl. 31.03.1992. / Politechnika Wrocławska, Polska
5. Fuliński Wojciech: Patent. Polska, nr 156637. Fazoczuły wskaźnik zera. Int. Cl.5 G01R 17/14, G01R 17/22, G01R 25/04. Zgłosz. nr 273941 z 26.07.1988. Opubl. 31.03.1992. / Politechnika Wrocławska, Polska
6. Fuliński Wojciech, Sawicki Jerzy: Patent tymczasowy. Polska, nr 132522. Analizator składowych harmonicznych przebiegów odkształconych prądów i napięć. Int. Cl.3 GO1R 23/16. Zgłosz. nr P 239157 z 22.11.1982. Opubl. 30.04.1986. / Politechnika Wrocławska, Polska
7. Fuliński Wojciech: Patent tymczasowy. Polska, nr 130160. Analizator harmonicznych napięć i prądów. Int. Cl.3 CO1R 23/16. Zgłosz. nr P 237094 z 23.06.1982. Opubl. 30.03.1985. / Politechnika Wrocławska, Polska
8. Fuliński Wojciech, Grotowski Wojciech, Kozanka Ryszard: Patent tymczasowy. Polska, nr 129964. Urządzenie do badania płaskich sprężyn spiralnych. Int. Cl.3 G01M 5/00, GO12/300. Zgłosz. nr P 236435 z 13.05.1982. Opubl. 28.02.1985. / Politechnika Wrocławska, Polska
9. Fuliński Wojciech, Lipski Jerzy: Patent tymczasowy. Polska, nr 113888. Analizator harmonicznych napięć i prądów. Int. Cl.2 G01R 23/16. Zgłosz. nr P 213512 z 16.02.1979. Opubl. 30.04.1982. / Politechnika Wrocławska, Polska
10. Fuliński Wojciech: Patent. Polska, nr 76055. Wektoromierz wibracyjny o regulowanym czasie zwarcia styków. Int. Cl2 GO1R 25/00. Zgłosz. nr P 157749 z dn. 14.09.1972. Opubl. 15.10.1977. / Politechnika Wrocławska, Polska
11. Fuliński Wojciech: Patent tymczasowy. Polska, nr 103118. Kompensator napięcia przemiennego z odczytem cyfrowym. Int. Cl.2 G01R 17/20. Zgłosz. nr P 199922 z 28.07.1977. Opubl. 31.07.1979. / Politechnika Wrocławska, Polska
12. Fuliński Wojciech: Patent tymczasowy. Polska, nr 87212. Fazoczuły wskaźnik zera. Int. Cl.2 G01R 17/14 G01R 17/22. Zgłosz. nr P 168371 z 26.01.1974. Opubl. 30.11.1976. / Politechnika Wrocławska, Polska
13. Fuliński Wojciech: Patent tymczasowy. Polska, nr 100514. Miernik cęgowy do pomiaru napięcia, prądu, prądu czynnego i rezystancji. Int. Cl.2. G01R 1/22, G01R 15/12. Zgłosz. nr P 194686 z 24.10.1977. Opubl. 31.01.1979. / Politechnika Wrocławska, Polska
14. Fuliński Wojciech, Grotowski Wojciech: Patent. Polska, nr 78897. Automatyczny momentometr elektromechaniczny. MKP GO1R 35/02. Zgłosz. nr P 161394 z 01.03.1974. Opubl. 30.06.1975. / Politechnika Wrocławska, Polska
15. Fuliński Wojciech: Patent. Polska, nr 73714. Fazoczuły wskaźnik zera na częstotliwość 50 Hz. Int. Cl.2 G01R 17/14. Zgłosz. nr P 149608 z 21.07.1971. Opubl. 15.10.1979. / Politechnika Wrocławska, Polska
16. Fuliński Wojciech: Patent tymczasowy. Polska, nr 73714. Fazoczuły wskaźnik zera na częstotliwość 50 Hz. Kl. 21e, 17/14. MKP G01r 17/14. Zgłosz. nr P 149608 z 21.07.1971. Opubl. 09.12.1974. / Politechnika Wrocławska, Polska

Źródła

Akta osobowe prof. Wojciecha Fulińskiego w Archiwum Politechniki Wrocławskiej, Wydział Elektryczny Politechniki Wrocławskiej 1945-1985, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1980; Politechnika Wrocławska w okresie dziesięciolecia 1945-1955, PWN, Warszawa, 1958; Księga XXV-lecia Politechniki Wrocławskiej 1945-1970, Ossolineum, Wrocław, 1970; Księga 60-lecia Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej, Oficyna Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 2005; informacja Rafała Fulińskiego.

Prof. nadzw. mgr inż. Jarosław Stefan Kuryłowicz (1905-1990)

Jarosław Kuryłowicz urodził się 16 kwietnia 1905r. we Lwowie jako syn Romana

i Florentyny z domu Klaczyńskiej. Rodzina należała do znanych lwowskich intelektualistów. Jego brat, prof. dr hab. inż. Włodzimierz Kuryłowicz biochemik pilotował wprowadzenie penicyliny do produkcji w Polsce, zaś prof. Jerzy Kuryłowicz był wybitnym językoznawcą w Uniwersytetach: Jana Kazimierza, Wrocławskim i Jagiellońskim.

Po ukończeniu szkoły powszechnej i gimnazjum klasycznego im. Jana Długosza we Lwowie zapisał się na Wydział Mechaniczny, Oddział Elektrotechniczny Politechniki Lwowskiej, gdzie w 1936r. uzyskał dyplom inżyniera elektryka.

W latach 1932-35 pracował jako asystent prof. W. Krukowskiego w Laboratorium Elektrotechnicznym Politechniki Lwowskiej.

Po studiach, do 1939r., pracował w przedsiębiorstwie „Polska Poczta, Telegraf, Telefon” jako referendarz, następnie do r. 1941r. w Instytucie Politechnicznym we Lwowie jako konstruktor elektrycznych przyrządów pomiarowych, zaś w latach 1942-1944 w Dyrekcji Kolei we Lwowie jako pomiarowiec w dziale kablowym.

Po wojnie, w r. 1945, był kierownikiem Miejskiego Gimnazjum i Liceum w Muszynie.

W sierpniu 1945 przyjechał do Wrocławia, gdzie został zaangażowany przez Dyrekcję Miejskiej Elektrowni na stanowisko kierownika Wydziału Liczników.

Po dwóch latach zrezygnował z pracy w Elektrowni i w lipcu 1947r. podjął pracę

w Politechnice Wrocławskiej jako adiunkt w Katedrze Techniki Wysokich Napięć, a od września 1947 także w Zakładzie Materiałoznawstwa Elektrycznego Instytutu Elektrotechniki, którego założycielem i pierwszym dyrektorem był prof. dr inż. Jerzy Skowroński. W Instytucie Elektrotechniki był samodzielnym pracownikiem i kierownikiem Zakładu Materiałoznawstwa Elektrycznego i tam prowadził badania naukowe do roku 1962.


W 1953r. Jarosław Kuryłowicz został zaangażowany w Politechnice jako samodzielny pracownik naukowy (zastępca profesora). Prowadził prace badawcze i wykłady z miernictwa magnetycznego i precyzyjnego oraz technologii materiałów oporowych

i magnetycznych.

W 1951 r. wspólnie z prof. Andrzejem Jellonkiem, prof. Zbigniewem Sicińskim wydali w wydawnictwie PWT książkę „Miernictwo elektryczne ogólne dla potrzeb telekomunikacji”.
Wyniki prac badawczych publikował w „Przeglądzie Elektrotechnicznym”, w „Biuletynie Informacyjnym” Głównego Urzędu Elektrotechniki. W latach 1954-56 był redaktorem oddziałowym Zeszytów Naukowych Politechniki Wrocławskiej dla kierunku Elektryka.
Jego prace badawcze, a w szczególności opracowanie pt „Metoda kompensacyjno-różnicowa do pomiaru oporności” opublikowana

w „Archiwum Elektrotechniki” stały się podstawą do zatrudnienia Go w 1957r. na stanowisku docenta.


Po przejściu prof. Idaszewskiego na emeryturę (październik 1960), prof. Kuryłowicz objął po nim kierownictwo Katedry Pomiarów Elektrycznych. Mobilizował pracowników Katedry do intensywnej pracy naukowej, ośmiu z nich uzyskało stopień doktora nauk technicznych, a trzech doktora habilitowanego. Pełnił funkcję prodziekana ds. nauki Wydziału Elektrycznego. Z jego inicjatywy powołano na wydziale specjalność Miernictwo Elektryczne, co znacznie wzbogaciło działalność dydaktyczną Katedry. Prowadzone przez Niego i pracowników Katedry prace naukowe dotyczyły głównie aparatury do pomiarów magnetycznych na potrzeby przemysłu

i placówek naukowych.

Wieloletnia praca naukowa i dydaktyczna Profesora została zwieńczona opracowaniem i wydaniem w 1962 roku w Wydawnictwie Naukowo-Technicznym książki, monografii pod tytułem: Badania materiałów magnetycznych. Książka ta wypełniła lukę istniejącą

w polskiej literaturze technicznej i odegrała olbrzymią rolę w kształceniu specjalistów w zakresie miernictwa magnetycznego oraz jako pomoc inżynierom zajmującym się pomiarami magnetycznymi. Monografia ta stanowi do dnia dzisiejszego kompendium wiedzy
o technikach pomiarów magnetycznych, mimo deaktualizacji niektórych jej rozdziałów. W ramach prac dydaktycznych profesor Kuryłowicz prowadził wykłady z Miernictwa magnetycznego dla studentów specjalności Pomiary Elektryczne, później Metrologia Elektryczna, oraz wykłady z przedmiotu Badania materiałów magnetycznych dla specjalności Materiałoznawstwo Elektryczne Wydziału Elektrycznego. Z inicjatywy i pod kierunkiem Profesora powstało w Katedrze Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Miernictwa Magnetycznego, służące zarówno dydaktyce jak i badaniom naukowym. W 1964r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego.

W okresie reorganizacji Politechniki w 1968r., prof. J. Kuryłowicz był wspólnie z prof. A. Jellonkiem organizatorem Instytutu Metrologii Elektrycznej, w którym objął funkcje I zastępcy dyrektora i kierownika Zakładu Pomiarów Precyzyjnych. W 1971r. wydał skrypt pt. „Wybrane działy precyzyjnego miernictwa elektrycznego”.

Pod opieką merytoryczną profesora Kuryłowicza wykonano ponad 20 prac dyplomowych magisterskich i inżynierskich dotyczących następujących grup tematycznych pomiarów magnetycznych:
• permeametry do wyznaczania charakterystyk statycznych i dynamicznych próbek paskowych blach elektrotechnicznych,
• urządzenia do magnesowania, odmagnesowania i kontroli magnesów trwałych,
• stanowiska pomiarowe do kontroli właściwości magnetycznych całych arkuszy blach elektrotechnicznych,
• mierniki parametrów pola magnetycznego z czujnikami hallotronowymi i transduktorowymi,
• mostki specjalne prądu przemiennego do wyznaczania właściwości magnetycznych blach elektrotechnicznych w polach przemiennych o częstotliwości 50 Hz.

Profesor Jarosław Kuryłowicz był inicjatorem wielu prac naukowych zarówno z miernictwa elektrycznego jak i z miernictwa magnetycznego. Był promotorem 14 prac doktorskich i recenzentem 5 rozpraw habilitacyjnych. Z miernictwa magnetycznego wypromował następujące prace doktorskie:
1. Józef Nowak: Miejscowy pomiar indukcji magnetycznej w grubościennych obiektach ferromagnetycznych, 1969 r.
2. Józef Kolasa: Bezwzględny wzorzec strumienia magnetycznego, 1973 r.
3. Władysław Wieczorek: Wpływ metod magnesowania i odmagnesowania na stabilność magnesów trwałych, 1976 r.

Profesor Kuryłowicz kierował szeregiem prac badawczych i konstrukcyjnych mających na celu opracowanie i wykonanie specjalistycznej aparatury pomiarowej dla przemysłu oraz instytutów badawczych. W wyniku tych prac wdrożono do praktyki między innymi:
1) aparaty Epsteina 50 cm pracujące pojedynczo i w układzie różnicowym,
2) aparaty Epsteina 25 cm w odmianach: 2kg, 1kg i 0,5 kg,
3) permeametry do wyznaczania właściwości statycznych i dynamicznych blach elektrotechnicznych,
4) permeametry Neumanna do wyznaczania charakterystyk odmagnesowania magnesów trwałych,
5) urządzenie do wyznaczania statycznej charakterystyki magnesowania kadłubów maszyn elektrycznych trakcyjnych metodą nieniszczącą,
6) komparator właściwości magnetycznych rdzeni prądowych indukcyjnych liczników energii elektrycznej,
7) urządzenie do wykrywania zanieczyszczeń ferromagnetycznych w elementach organów ruchomych galwanometrów magnetoelektrycznych,
8) wzorce bezwzględne i użytkowe strumienia magnetycznego oraz stanowiska do komparacji wzorców strumienia magnetycznego,
9) mostki Hay’a i Hochle’go do pomiaru stratności i przenikalności dynamicznej blach elektrotechnicznych przy częstotliwości 50 Hz.

W 1973 roku profesor Jarosław Kuryłowicz kończy pracę zawodową i przechodzi na emeryturę. Ze względu na zły stan zdrowia zaprzestaje prac naukowych. Poświęca się drugiej swojej pasji – numizmatyce i medalierstwu.
Prace naukowe z miernictwa magnetycznego w Instytucie Metrologii Elektrycznej po przejściu na emeryturę profesora Jarosława Kuryłowicza straciły na dynamice ale nie zamarły. Prace te kontynuowali współpracownicy profesora doktorzy: Józef Nowak i Józef Kolasa. Ten dwuosobowy zespół wzmocnił w roku 1976 mgr inż. Jerzy Bajorek, który w 1980 roku uzyskał tytuł doktora nauk technicznych za pracę pod tytułem: Ocena błędu metody pomiaru składowej stycznej natężenia pola magnetycznego na powierzchni próbek blach elektrotechnicznych wykonaną pod kierunkiem doc. dr hab. Zbigniewa Orzeszkowskiego.

Profesor Jarosław Kuryłowicz był jednym z najlepszych polskich metrologów. Był bardzo lubianym wychowawcą młodzieży akademickiej i młodej kadry naukowej. Był erudytą, człowiekiem o wysokiej kulturze osobistej i szerokich zainteresowaniach, także kulinarnych. Uczestnicy katedralnych spotkań z okazji imienin Profesora doskonale pamiętają wyrafinowany smak tortów migdałowego i orzechowego, przyrządzanych przez Profesora i Jego siostrę Helenę.

Za osiągnięcia naukowe, dydaktyczne i organizacyjne otrzymał między innymi następujące odznaczenia: Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznakę Politechniki Wrocławskiej, Złotą Odznakę Honorową Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej.

Profesor Jarosław Kuryłowicz zmarł 25 lipca 1990 roku i został pochowany we Wrocławiu na cmentarzu przy ulicy Odona Bujwida. Środowisko polskich metrologów poniosło niepowetowaną stratę. Odszedł jeden z wybitnych twórców nauki polskiej we Wrocławiu po 1945 roku, lubiany wychowawca i mistrz wielu roczników specjalistów pomiarów elektrycznych i magnetycznych, życzliwy szef i dobry człowiek.

Danuta Koczela, Józef Kolasa, Zdzisław Nawrocki

Doktoranci Profesora Jarosława Kuryłowicza

  1. Wojciech Fuliński: Nowe układy kompensacyjno-próżniowe do sprawdzania przekładników. 9 05 1962.
  2. Edward Kolis: Ruch galwanometru w nierozgałęzionych obwodach z indukcyjnością. 17 07 1962.
  3. Ryszard Gotszalk: Pomiar strat jonizacji w izolacji generatorów wysokiego napięcia. 21 11 1962.
  4. Tadeusz Dziewanowski: Teoria i technika pomiaru gęstości strumienia cieplnego metodami termoelektrycznymi. 16 09 1964.
  5. Kazimierz Morawski: Nowe urządzenie kompensacyjne do pomiarów precyzyjnych napięcia zmiennego przy częstotliwości 50 Hz. 28 04 1965.
  6. Tadeusz Matusiak: Analiza możliwości powiększania współczynnika wzmocnienia odchyłowego wzmacniacza fotoelektrycznego, 2 06 1965.
  7. Wiesław Gąssowski: Analiza czułości mostków prądu zmiennego. 1 07 1965.
  8. Grzegorz Hiler: Niektóre zagadnienia dotyczące właściwości dynamicznych i metrologicznych fotokompensatorów z fotoopornikami. 26 02 1969.
  9. Józef Nowak: Pomiar statycznych właściwości magnetycznych materiału na gotowych elementach ferromagnetycznych. 24 09 1969.
  10. Zbigniew Cymbrykiewicz: Możliwości kształtowania podziałki woltomierza rnagnetoelektrycznego przy pomocy najprostszych układów z warystorami. 27 03 1972.
  11. Józef Kolasa: Wzorzec strumienia magnetycznego. 9 04 1973
  12. Jan Skurzak: Metody porównania oporników wzorcowych przy dużym stosunku ich oporów. 30 06 1973.
  13. Michał Lisowski: Metoda kompensacji prądu, analiza metrologiczna pomiaru prądu przemiennego małej częstotliwości. 29 09 1975.
  14. Władysław Wieczorek: Wpływ metod magnesowania i odmagnesowania na stabilność magnesów trwałych. 17 12 1976.

Książki i skrypty

  1. Jellonek A., Kuryłowicz J., Siciński Z., Miernictwo elektryczne ogólne dla potrzeb telekomunikacji, PWT, Warszawa, 1951.
  2. Kuryłowicz J. (współautor), Poradnik materiałoznawstwa elektrycznego, Pomiary magnetyczne, PWT, Warszawa, 1959.
  3. Kuryłowicz J., Badania materiałów magnetycznych, WNT, Warszawa, 1962.
  4. Kuryłowicz J., Wybrane działy precyzyjnego miernictwa elektrycznego, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 1971.

Ważniejsze artykuły

  1. Kuryłowicz Jarosław, Kolasa Józef, Nowak Józef: Badanie własności magnetycznych odlewów kadłubów maszyn elektrycznych trakcyjnych. Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej. Elektryka. 1968 z. 33, s. 3-15.
  2. Kuryłowicz Jarosław, Cymbrykiewicz Zbigniew: Waristory - karborundowe oporniki nieliniowe. Pomiary, Automatyka, Kontrola. 1962 R. 8, z. 8, s. 363-365.
  3. Kuryłowicz Jarosław, Cymbrykiewicz Zbigniew: Karborundowe oporniki nieliniowe. Prace Instytutu Elektrotechniki. 1962 R. 10, z. 29, s. 71-87.
  4. Kuryłowicz Jarosław: O potrzebie reformy nauczania metrologii w wyższych szkołach technicznych. Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej. Miernictwo. 1968 z. 10, s. 5-9.
  5. Kuryłowicz Jarosław: Zagadnienia materiałowe w produkcji elektrycznych przyrządów pomiarowych. Pomiary, Automatyka, Kontrola. 1964 R. 10, z. 9, s. 388-390.
  6. Kuryłowicz Jarosław: Zadania Katedry Pomiarów Elektrycznych. Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej. Elektryka - Łączność. Miernictwo. 1960 z. 1, t. 1, s. 3-8.
  7. Kuryłowicz Jarosław: Sonda permalojowa w zastosowaniu do badań materiałów magnetycznych. Pomiary, Automatyka, Kontrola. 1957 R. 3, z. 1, s. 2-5.
  8. Kuryłowicz Jarosław: Badanie blach elektrotechnicznych. Hutnik. 1957 R. 24, nr 7-8, s. 323-328.
  9. Kuryłowicz Jarosław: Pomiar przenikalności materiałów słabomagnetycznych. Wiadomości Elektrotechniczne. 1956 R. 16, z. 8, s. 182-185.
  10. Kuryłowicz Jarosław: Materiały przewodzące. Przegląd Elektrotechniczny. 1956 R. 32, z. 8, s. 338-339.
  11. Kuryłowicz Jarosław: Inmet - materiał oporowy na oporniki precyzyjne. Prace Instytutu Elektrotechniki. 1956 R. 5, z. 16, s. 38-47.
  12. Kuryłowicz Jarosław: Metoda kompensacyjno-różnicowa pomiaru oporności. Archiwum Elektrotechniki. 1953 T. 2, z. 3-4, s. 191-204.
  13. Kuryłowicz Jarosław: Definicja pojęcia dokładności w miernictwie. Przegląd Elektrotechniczny. 1953 R. 29, z. 1, s. 37-38.
  14. Kuryłowicz Jarosław: Materiały elektrotechniczne. Przegląd Elektrotechniczny. 1952 R. 28, z. 2, s. 63-83.
  15. Kuryłowicz Jarosław: Prostownik wibracyjny. Biuletyn Informacyjny Głównego Instytutu Elektrotechniki. 1948 nr 5, s. 23-29.

Żródła

Akta osobowe prof. Jarosława Kuryłowicza w Archiwum Politechniki Wrocławskiej, Wydział Elektryczny Politechniki Wrocławskiej 1945-1985, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1980; Politechnika Wrocławska w okresie dziesięciolecia 1945-1955, PWN, Warszawa, 1958; Księga XXV-lecia Politechniki Wrocławskiej 1945-1970, Ossolineum, Wrocław, 1970; FULIŃSKI W., Dorobek profesora Jarosława Kuryłowicza w miernictwie magnetycznym, Materiały III Krajowego Sympozjum Pomiarów Magnetycznych, ZN Politechniki Świętokrzyskiej, Elektryka E 26, Kielce, 1991; Politechnika Lwowska 1844-1945, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej 1993; Księga 60-lecia Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej, Oficyna Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 2005; Kolasa J., Profesor Jarosław Kuryłowicz – animator miernictwa magnetycznego, opracowanie nieopublikowane.

Zbigniew Orzeszkowski (1917 - 2001)

Zbigniew Orzeszkowski urodził się 20 maja 1917 roku w Leszczynie w powiecie płockim jako syn Wincentego i Zofii z domu Żórawska. Od 1927 roku uczęszczał do gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Płocku, gdzie w 1935 roku otrzymał świadectwo dojrzałości. Jesienią tego roku rozpoczął półroczną praktykę w Państwowej Szkole Rzemiosł w Pabianicach, a po jej ukończeniu od 1 kwietnia 1936 roku do czerwca 1939r. rozpoczął studia na Wydziale Mechaniczno-Elektrotechnicznym Politechniki Gdańskiej. We wrześniu 1938r. zdał w przepisowym terminie wszystkie wymagane egzaminy ,,pół-dyplomowe”. Na skutek niemieckich represji w stosunku do Polaków na Politechnice Gdańskiej dalsze studiowanie nie było możliwe. W lipcu i sierpniu 1939r. odbył praktykę w Elektrowni Miejskiej w Budapeszcie. Z chwilą wybuchu wojny wrócił do Polski. Zagrożony aresztowaniem i wywiezieniem na przymusowe roboty do Niemiec, uciekł z terenów tzw. Nowego Reichu do Warszawy, a następnie pracował w gorzelni i cukrowni w Rejowcu. Wiosną 1940r. został aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oranienburgu, gdzie pracował fizycznie w bardzo ciężkich warunkach. Zwolniony po pół roku wrócił do Warszawy, gdzie pracował najpierw w firmie budowlanej, potem do Powstania Warszawskiego w Wytwórni Aparatów Elektrycznych Dea.


W 1942 r. wstąpił w szeregi Armii Krajowej (pseudonim AK ,,Jeleń”) walczył w Powstaniu Warszawskim. W ataku na siedzibę Gestapo w Alei Szucha został ranny (Jego dwaj bracia zginęli). Uciekł z prowizorycznego szpitala opanowanego przez Niemców i znalazł schronienie w Grodzisku, potem do końca wojny w Łowiczu. Po odzyskaniu niepodległości podjął pracę przy uruchamianiu zniszczonej firmy Dea, gdzie pracował do lipca 1945r.


Represje niemieckie nie ominęły rodziny Zbigniewa Orzeszkowskiego. Poza dwoma braćmi, którzy zginęli w Powstaniu, zostali zamordowani Jego wuj i stryj, a ojciec był więziony w Dachau.

Po wojnie, pragnąc znaleźć miejsce zamieszkania dla swojej rodziny (rodzice i siostra) i ukończyć studia przyjechał do zrujnowanego Wrocławia i 31 lipca 1945r. rozpoczął pracę w Politechnice Wrocławskiej.

Budynki Politechniki były mocno zniszczone i jak pisze prof. Andrzej Jellonek w swoich wspomnieniach „… przybył drugi pracownik Polak, były student Politechniki Gdańskiej; dzisiaj zastępca profesora inż. Zbigniew Orzeszkowski. Jego zaciekłej pracy zawdzięczać należy, że już we wrześniu 1945r. budynek (obecnie A-5) był pokryty, oszklony, energia elektryczna doprowadzona, kanalizacja uporządkowana”.

W październiku 1945r. został utworzony Wydział Mechaniczno-Elektryczny Politechniki Wrocławskiej, którego dziekanem został prof. dr inż. Kazimierz Idaszewski. Do Wrocławia przyjechała także grupa byłych studentów różnych Politechnik licząca około trzydziestu osób. Kandydatów przyjmowano na pierwszy rok studiów Wydziału Mechaniczno-Elektrycznego oraz na III i IV rok Oddziału Elektrycznego. Zbigniew Orzeszkowski był jednym z kilkunastu studentów IV roku uczestniczącym w pierwszym wykładzie na Politechnice Wrocławskiej wygłoszonym przez prof. Kazimierza Idaszewskiego 15 listopada 1945r. w tzw. małej sali elektrycznej obecnego budynku A-5. Ze względu na brak pracowników naukowych i technicznych zdolniejsi studenci , wśród nich Zbigniew Orzeszkowski opracowywali ćwiczenia i pomagali w ich uruchomieniu pod bezpośrednim kierownictwem prof. Kazimierza Idaszewskiego, a następnie wspólnie z nim prowadzili te ćwiczenia dla pozostałych studentów. Od 1946r. został pierwszym asystentem profesora, a w listopadzie 1947r otrzymał dyplom magistra inżyniera elektryka.

Przy Wydziale Elektrycznym (powstał w roku akad. 1949/50) powołano siedem katedr., w tym Katedrę Pomiarów Elektrycznych (wrzesień 1945), w której Zbigniew Orzeszkowski pracował do 1968r., czyli do czasu powołania Instytutu Metrologii Elektrycznej.

W chwili powstania Katedry skład osobowy był następujący: kierownik – prof. dr inż. Kazimierz Idaszewski, pracownicy samodzielni zastępca profesora mgr inż. A. Metal, zastępca profesora mgr inż. Z. Orzeszkowski oraz 2 adiunktów i 8 asystentów.
Odbył dwa jednomiesięczne staże naukowe, w Politechnice w Budapeszcie w 1955r. i w Uniwersytecie Technicznym w Dreźnie w 1964r.

Zbigniew Orzeszkowski pracę dydaktyczną w Politechnice Wrocławskiej prowadził nieprzerwanie aż do przejścia na emeryturę 1987r.. W latach 1952-57 wykładał elektrotechnikę na Wydziałach: Mechanicznym, Mechaniczno-Energetycznym i Chemii. Po przejściu prof. Idaszewskiego na emeryturę 1 IX 1960r. wykładał także Pomiary Elektryczne na Wydziale Elektrycznym i prowadził ćwiczenia rachunkowe z tego przedmiotu.
Od 1968r. jako doc. dr hab. inż. zatrudniony w Instytucie Metrologii Elektrycznej wykładał Miernictwo Elektryczne na Wydziale Elektrycznym i Teorię Pomiaru na Wydziałach: Elektrycznym i Elektroniki. Jest autorem 2 skryptów z teorii pomiaru. Operacja strun głosowych kilka lat przed emeryturą uniemożliwiła Mu dalsze prowadzenie zajęć dydaktycznych.

Był bardzo dobrym zawsze świetnie przygotowanym wykładowcą, cierpliwym egzaminatorem, chętnie pomagającym studentom zarówno w ćwiczeniach praktycznych (laboratoryjnych) jak i w teorii. Był znany ze swojej skromności i uznanych zasad moralnych, które nie ułatwiały Mu w osiągnięciach tzw. ,,kariery naukowej”.
Pracę na uczelni łączył z pracą w przemyśle. Pracował we Wrocławskim Biurze Projektów Budownictwa Przemysłowego jako kierownik pracowni (do 1955r). Tam poznał swoją przyszłą żonę, ślub odbył się w styczniu 1949r. W latach pięćdziesiątych został ojcem 2 córek. Do 1961r. był zatrudniony w Dziale Badawczo-Rozwojowym Zakładów DOLMEL jako doradca techniczny.

Tematyka Jego badań do roku. 1969 wynikała z potrzeb przemysłu i obejmowała pomiary przewodności cieplnej materiałów elektroizolacyjnych oraz pomiary temperatury i rozpływu ciepła w maszynach elektrycznych. W 1961r. obronił pracę doktorską nt. ,,Pomiary przewodności cieplnej materiałów elektroizolacyjnych stosowanych w budowie dużych maszyn elektrycznych”, której promotorem był prof. dr inż. Andrzej Kordecki. W dalszych swoich pracach badawczych opracował teorię i techniki pomiaru gęstości strumienia cieplnego metodami termoelektrycznymi oraz zbudował aparaturę pomiarową do pomiaru gęstości strumienia cieplnego. Zajmował się również badaniami i pomiarami przewodności cieplnej maszyn elektrycznych. Ukoronowaniem tych prac była monografia i kolokwium habilitacyjne nt, ,,Pomiary cieplne maszyn elektrycznych wirujących. Analizy warunków i zakresu stosowania niektórych metod pomiarowych” które odbyło się 16. 06. 1967r. Ta tematyka była rozważana w wielu artykułach opublikowanych w Rozprawach Elektrotechnicznych i Archiwum Elektrotechniki. Docent dr hab. inż. Zbigniew Orzeszkowski brał również udział w DOLMELU w pracach dotyczących analizy wymiarowej i szacowaniu tolerancji i wymiarów angielskiego generatora o mocy 125 MVA, którego wymiary były wyrażone w calach. Od lat siedemdziesiątych zajmował się obliczaniem wyników pomiarów i oceny ich niedokładności. Rezultatem tych zainteresowań były prace doktorskie.

Zbigniew Orzeszkowski opublikował kilkadziesiąt prac (Archiwum Elektrotechniki, Rozprawy Elektrotechniczne, Przegląd Elektrotechniczny, Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej); jest autorem 7 skryptów i współautorem 2 podręczników ,,Podstawy miernictwa elektrycznego” PWN 1976 i ,, Podstawy metrologii elektrycznej i elektronicznej” PWN 1980. Był promotorem 10 i recenzentem 21 prac doktorskich.

Za pracę naukową i dydaktyczną w Politechnice Wrocławskiej doc. dr hab. inż. Zbigniew Orzeszkowski był wielokrotnie nagradzany: 3 indywidualne nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, kilkanaście nagród Rektora Politechniki, medale 30, 25, 40 lecia Politechniki. Otrzymał także odznaczenia państwowe: Krzyż Oficerski, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, tytuł honorowy Zasłużony Nauczyciel PRL. Szczególnie cenił sobie nagrody bojowe – Krzyż Armii Krajowej, Warszawki Krzyż Powstańczy, Medal Za Warszawę 1939-45. Kolejne rocznice wybuchu Powstania Warszawskiego były dla Niego zawsze jednakowo bolesne.

W Politechnice Wrocławskiej pełnił wiele funkcji administracyjnych. W 1964 został kierownikiem Zakładu Układów Pomiarów Wielkości Elektrycznych i Nieelektrycznych . Od roku 1968 do przejścia na emeryturę w 1987r. pełnił funkcję zastępcy dyrektora d/s dydaktyki w Instytucie Metrologii Elektrycznej i równocześnie kierował Zakładem Miernictwa Ogólnego. W latach 1959-1968 i 1984-1987 pełnił siedmiokrotnie funkcję prodziekana Wydziału Elektrycznego d/s nauczania. Od roku 1961 do 1965 prowadził sprawy socjalno-bytowe przy prorektorze ds. nauczania. Był redaktorem Zeszytów Naukowych Politechniki Wrocławskiej w tym 25 z serii ,,Elektryka” i 2 z serii ,,Miernictwo elektryczne”. Brał również udział w działalności związkowej w 1953r był
v. przewodniczącym ZNP, a 1954r. był przewodniczącym.

Był członkiem założycielem Oddziału Wrocławskiego PTETiS, aktywnym członkiem SEP uhonorowanym Złotą Odznaką SEP oraz członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. W 1986r., jako najstarszy - pracujący od 1 sierpnia 1945r. – czynny i zasłużony pracownik naukowy Politechniki Wrocławskiej został odznaczony medalem XV – lecia PTETiS przez Oddział Wrocławski tego Towarzystwa. W 1988 otrzymał tytuł honorowego członka PTETiS.

Doc. dr hab. inż. Zbigniew Orzeszkowski był pionierem Politechniki Wrocławskiej, wybitnym wychowawcą młodzieży akademickiej i młodej kadry naukowej, wybitnym dydaktykiem a także prawym, życzliwym i szanowanym człowiekiem. Dobrze zasłużył się Politechnice Wrocławskiej i Nauce Polskiej.

Danuta Koczela, Zdzisław Nawrocki




Doktoranci doc. dr hab. inż. Zbigniewa Orzeszkowskiego

  1. Stefan Kubzdela: Analiza pomiaru przebiegów prądu i sił elektromotorycznych w komutujących zwojach maszyn prądu stałego. 24 11 1971.
  2. Romuald Borek: Pomiary wpływu czynników procesu wytwarzania i warunków pracy na podstawowe parametry elektryczne kondensatorów grubowarstwowych z izolacją T 102. 7 12 1970.
  3. Benedykt Rząsa: Pomiary wpływu czynników procesu wytwarzania na odtwarzalność elektrycznych parametrów w grubowarstwowych kondensatorach z izolacją T 102 — rutyl — szkliwo. 7 12 1970.
  4. Danuta Koczela: Badanie rozkładu błędów systematycznych wybranych typów mierników wskazówkowych produkcji krajowej. 23 06 1971.
  5. Henryk Maćkowiak: Zastosowanie metod numerycznych do obliczania mierników prostownikowych ze szczególnym uwzględnieniem wpływu temperatury. 29 06 1974.
  6. Ludwik Kociołek: Próba statystycznej oceny własności niektórych przyrządów pomiarowych pracujących w trudnych warunkach. 17 05 1975.
  7. Jan Matejko: Metoda wyznaczania przewodności cieplnej właściwej materiałów stałych na przykładzie badań materiałów elektroizolacyjnych. 26 06 1977.
  8. Grażyna Dacko: Analiza wpływu zniekształceń przebiegów prądu i napięcia na niedokładność pomiaru energii licznikami indukcyjnymi. 5 05 1979.
  9. Romuald Rakowski: Badania rozkładu błędów systematycznych wybranych elektronicznych narzędzi pomiarowych i ich zastosowania. 11 09 1980.
  10. Jerzy Bajorek: Ocena błędu metody pomiaru składowej, stycznej natężenia pola magnetycznego na powierzchni próbek blach elektrotechnicznych. 11 10 1980.

Monografie, książki i skrypty

  1. Orzeszkowski Zbigniew: Podstawy metrologii elektrycznej : Skrypt / Zbigniew Orzeszkowski. Wrocław : PWr, 1981.
  2. Jellonek Andrzej, Gąszczak Jarosław, Orzeszkowski Zbigniew, Rymaszewski Roman: Podstawy metrologii elektrycznej i elektronicznej / Andrzej Jellonek, Jarosław Gąszczak, Zbigniew Orzeszkowski, Roman Rymaszewski. Warszawa : PWN, 1980.
  3. Czyżewski Eugeniusz, Giżewski Stefan, Muciek Andrzej, Orzeszkowski Zbigniew, Rucki Zbigniew: Ćwiczenia laboratoryjne z podstaw metrologii : Skrypt. Praca zbiorowa / pod red. Zbigniewa Orzeszkowskiego ; Eugeniusz Czyżewski, Stefan Giżewski, Andrzej Muciek, Zbigniew Orzeszkowski, Zbigniew Rucki. Wrocław : PWr, 1979.
  4. Orzeszkowski Zbigniew: Podstawy metrologii elektrycznej / Zbigniew Orzeszkowski. Wrocław : Polit. Wrocł., 1977
  5. Gąszczak Jarosław, Orzeszkowski Zbigniew: Podstawy miernictwa elektrycznego : Cz. 2. Pomiary przy prądzie zmiennym. [Skrypty] / Jarosław Gąszczak, Zbigniew Orzeszkowski. Warszawa : PWN, 1976.
  6. Orzeszkowski Zbigniew: Wydział elektryczny. W: W. Politechnika Wrocławska w okresie dziesięciolecia 1945-1955. Wrocław : PWN, 1957.
  7. Orzeszkowski Zbigniew: Pomiary cieplne maszyn elektrycznych wirujących. Analiza warunków i zakresu zastosowania niektórych metod pomiarowych. Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej. Elektryka. 1967 z. 28, s. 3-38.
  8. Orzeszkowski Zbigniew: Wybrane działy z teorii pomiaru. Cz. 1 / Zbigniew Orzeszkowski. Wrocław : PWr, 1974.
  9. Orzeszkowski Zbigniew, Rymaszewski Roman: Zbiór zadań z miernictwa elektrycznego : [Skrypt] / Zbigniew Orzeszkowski, Roman Rymaszewski. Wrocław : PWr, 1969.
  10. Orzeszkowski Zbigniew: Wybrane działy z teorii pomiaru : [Skrypt] / Zbigniew Orzeszkowski. Wrocław : PWr, 1969.

Ważniejsze artykuły

  1. Dacko Grażyna, Koczela Danuta, Orzeszkowski Zbigniew: Właściwości narzędzi pomiarowych. Podział, terminy, definicje : Artykuł dyskusyjny. Normalizacja. 1986 R. 54, nr 4, s. 9-13.
  2. Dacko Grażyna, Koczela Danuta, Orzeszkowski Zbigniew: Elektryczne i elektroniczne środki pomiarowe. Podział, terminy, definicje : Artykuł dyskusyjny. Normalizacja. 1986 R. 54, nr 6, s. 11-14.
  3. Koczela Danuta, Orzeszkowski Zbigniew: Słownictwo metrologiczne w krajowych wydawnictwach normalizacyjnych i w literaturze naukowo-technicznej. Normalizacja. 1985 R. 53, nr 1, s. 21-23.
  4. Negrusz Adam, Orzeszkowski Zbigniew, Dziewanowski Tadeusz, Hiler Grzegorz: Pomiary współczynnika wnikania ciepła przy wewnętrznym chłodzeniu prętów uzwojenia wirnika turbogeneratora dużej mocy. Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej. Energetyka. 1966 z. 3, s. 101-110.
  5. Orzeszkowski Zbigniew: Pomiar temperatury wirników turbogeneratorów. Przegląd Elektrotechniczny. 1964 R. 40, z. 5, s. 230-232.
  6. Orzeszkowski Zbigniew: Pomiary przewodności cieplnej materiałow stosowanychw maszynach elektrycznych. Przegląd Elektrotechniczny. 1962 R. 38, z. 10, , S. 424-427.
  7. Orzeszkowski Zbigniew: Dokładność pomiaru sprawności dużego silnika indukcyjnego. Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej. Elektryka. 1958 z. 10, s. 11-30.
  8. Andrzejewski Feliks, Orzeszkowski Zbigniew: Pomiarowa metoda wyznaczania współczynnika wypierania prądu w wirnikach maszyn indukcyjnych. Rozprawy Elektrotechniczne. 1960 t. 6, z. 3, s. 313-331.
  9. Andrzejewski Feliks, Orzeszkowski Zbigniew: Nowa metoda wyznaczania strat w uzwojeniach wirników maszyn asynchronicznych. Rozprawy Elektrotechniczne. 1960 t. 6, z. 4, s. 493-512.
  10. Andrzejewski Feliks, Orzeszkowski Zbigniew: Wyznaczanie temperatury wirników maszyn asynchronicznych z pomiarów poślizgu. Archiwum Elektrotechniki. 1959 t. 8, z. 2, s. 259-279.
  11. Andrzejewski Feliks, Orzeszkowski Zbigniew: Kalorymetryczna metoda pomiaru sprawności silników asynchronicznych chłodzonych wodą. Rozprawy Elektrotechniczne. 1959 t. 5, z. 1, s. 67-86

Źródła

Akta osobowe doc. dr hab. inż. Zbigniewa Orzeszkowskiego w Archiwum Politechniki Wrocławskiej, Wydział Elektryczny Politechniki Wrocławskiej 1945-1985, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1980; Politechnika Wrocławska w okresie dziesięciolecia 1945-1955, PWN, Warszawa, 1958; Księga XXV-lecia Politechniki Wrocławskiej 1945-1970, Ossolineum, Wrocław, 1970; Księga 60-lecia Wydziału Elektrycznego Politechniki Wrocławskiej, Oficyna Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 2005.

Drukuj

Ważne linki

Szukaj

Politechnika Wrocławska © 2025

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych w naszym serwisie, dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies użytkownik może kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji: Polityka Prywatności Politechniki Wrocławskiej

Akceptuję